Foto, van links naar rechts: Pieter-Bas de Visser (projectleider Topsector Logistiek), Marcel Vermeulen (directeur Millenaar & van Schaik), Richard Mulders (relatiemanager Topsector Logistiek) en Nikki Pije (projectmanager Heijmans)
De bouw- en transportsector kampen met uitdagingen. De oplossing moet worden gezocht in efficiëntie en digitaliseren, data delen is daarbij een vereiste. Bijkomend voordeel daarvan is dat bedrijven concurrerender en weerbaarder worden. Maar data delen betekent ook: samenwerken. En vertrouwen. Voor traditionele sectoren als bouw en transport is dat een flinke omschakeling. Bouwbedrijf Heijmans en transportbedrijf Millenaar & van Schaik gingen in een Living Lab van het programma Mobiele Werktuigen en Bouwlogistiek van Topsector Logistiek aan de slag met de BDI: de Basis Data Infrastructuur.
Veilig data delen
“Er wordt al jarenlang gesproken over slimme manieren van datadelen, maar vanuit de Topsector Logistiek zijn we die nu echt in de praktijk aan het onderzoeken en testen”, stelt Ruud Arts, die vanuit Digitale Infrastructuur Logistiek bij dit project betrokken is. “Bedrijven die een directe relatie hebben wisselen wel vaak data uit, maar doen dat via pdf’s, Excelsheets en Google-forms, waarbij veel data handmatig in verschillende systemen wordt geklopt. We willen dit automatiseren en standaardiseren én data delen met partijen die drie, vier schakels verderop in de keten zitten. Voor een partij in het achterland is het bijvoorbeeld heel handig om te weten dat een vrachtwagen later aankomt.”
“We willen een ecosysteem creëren van ketenpartners, die op een vertrouwde, veilige manier de voor hen relevante data met elkaar delen. Dat is wat de Basis Data Infrastructuur, de BDI, doet. Op basis van afspraken wordt in overleg bepaald wie onder welke voorwaarden toegang heeft tot welke data, terwijl die data gewoon in de eigen systemen blijven. Iedere partij heeft áltijd controle over wie zijn data gebruikt. Zoals ik het voor me zie, is de BDI straks net zoiets als het internet: het is er gewoon.”
Branchebrede oplossing
“Het is bijzonder dat Heijmans en Millenaar & van Schaik samen aan de slag zijn gegaan in dit Living Lab Digitalisering & data-integratie,” vindt Ruud, “en dat ze ook een gezamenlijk doel hebben. Ze willen verduurzamen. Samen slimmer en efficiënter werken. Heijmans wil bovendien een systeem bouwen dat ze kunnen opschalen met andere aannemers. We bouwen dus één ecosysteem waarin data op dezelfde manier worden uitgewisseld en voorkomen zo dat er voor iedere aannemer een aparte koppeling nodig is. Ik vind het mooi dat Heijmans hier een sectorvraagstuk van maakt. Dat maakt het krachtig. Dan is de BDI ook uitermate geschikt.”
1+1=3
Voor Heijmans is dit project een logische stap, stelt Nikki Pije, projectleider bouwlogistiek bij Heijmans Materieel Beheer. “We hebben dit jaar een nieuwe visie gelanceerd: het kan samen. Daar sluit dit onderzoek perfect op aan. We proberen samen een nieuwe, laagdrempelige standaard voor data delen in de logistieke keten neer te zetten.”
Directeur Marcel Vermeulen van Millenaar & van Schaik: “Voor mij is de belangrijkste vraag steeds: hoe blijven wij in de toekomst relevant en van toegevoegde waarde voor onze opdrachtgevers? Ik ben ervan overtuigd dat de volgende, grootste slag die er nog gemaakt kan worden in de verduurzaming niet zit in de techniek van de vrachtwagens, maar in de samenwerking en in de techniek die dat mogelijk maakt. Daarvoor moet je elkaar vertrouwen. We moeten benadrukken dat in een samenwerking één plus één drie is.”
Hoe data uitwisselen
“Samen met Topsector Logistiek hebben we gekeken hoe we het ophalen van emissiedata in de logistieke keten kunnen optimaliseren”, vertelt Nikki. “Daar is het gesprek met Ruud mee gestart: welke data is beschikbaar en wat missen we nog? Ik heb Marcel ook gevraagd: als ik die data van je wil, hoeveel moeite moet jij dan daarvoor doen? Zijn reactie was: “Eigenlijk geen, want die data zitten in mijn Transport Management Systeem.” De vervolgvraag was: hoe kunnen we die data ergens laten landen, zónder dat iemand het over typt in een Excelbestandje of andere applicatie? Hoe kunnen we die data geautomatiseerd digitaal met elkaar uitwisselen? Dat hebben we nu onderzocht.”
Inzicht in impact
Het proefproject was een traject van ruim 155 vierkante kilometer aan asfalt dat moest worden vervangen. Heijmans had daarbij toegang tot alle ritinformatie van Millenaar & van Schaik. Nikki: “Ik heb nu inzicht in alle logistieke data rondom de aanvoer van warm asfalt en afvoer van freesasfalt. Zo kunnen we de kwaliteit en efficiency van onze logistieke processen analyseren en toetsen of we voldoen aan onze duurzaamheidsambitie: de grootschalige inzet van emissieloos materieel. Daarnaast we willen een substantiële, inhoudelijke bijdrage leveren aan onze footprintreductie. Door deze data weten we precies hoeveel vrachtauto’s er naar een project toekomen. Zo kunnen we datagedreven optimalisaties doorvoeren in onze logistieke processen en bijdragen aan verdere verduurzaming.”
Ketenoptimalisatie
“Wij kunnen nu ritinformatie uit het TMS van Millenaar & Van Schaik ophalen, maar op termijn kan Millenaar & van Schaik dat ook doen met data van hún ingehuurde ritten”, aldus Nikki. “Nu voeren ingehuurde partijen hun data in een speciale app in en landt dat in het TMS van Millenaar & van Schaik, maar straks kunnen ze dat gewoon in hun eigen TMS registreren. Met de BDI kan Millenaar & van Schaik die data ophalen en vervolgens laten landen in de projecten van Heijmans. En omdat die data gestructureerd en gestandaardiseerd zijn, kunnen ze dan zowel in Excel als in een high end supply chain managementsysteem worden verwerkt.”
Partnerschappen
Nikki: “Heijmans wil graag naar een situatie van partnerschappen. Daarbij gebruiken we de expertise van onze transporteurs en geven we ze tegelijkertijd de kans hun processen te optimaliseren. Daarom gaan we nu samen met Topsector Logistiek een volgende stap zetten met de BDI en actief onze data delen met Millenaar & van Schaik. Als wij namelijk tijdig onze behoefte doorgeven en transporteurs deels verantwoordelijk maken voor de invulling, kunnen zij de bezettingsgraad van hun vloot verhogen. Daar zit hun verdienpotentieel. En voor ons zit er een kostenreductie in. Als je zo met een aantal strategische partners samenwerkt, kun je uitspreken: wij zijn ketenpartners, wij hebben ons proces geoptimaliseerd. Wij zijn duurzaam, efficiënt en productief.”
“Als ik weet wat Heijmans wil, kan ik relevanter voor ze zijn”, beaamt Marcel. “Dan kan ik goed plannen, bundelen en consolideren. Als ik ’s ochtends op een project van Heijmans steen met korrel lever, om daarna voor bijvoorbeeld BAM freesasfalt te laden, dan heeft iedereen daar profijt van. Dan hoeft niemand te betalen voor lege kilometers. Voor mij is samenwerking in de logistieke keten echt de voorwaarde om de volgende stap richting de toekomst en duurzaamheid te kunnen zetten.”
Afspraken vastleggen
Rond data delen heerst soms wantrouwen. Nikki: “Zelf heb ik daar geen last van,maar ik merk wel dat mensen er huiverig voor zijn. Natuurlijk; je kan zo’n dataset heel makkelijk gebruiken om contracten tot op de letter te handhaven en daar financieel druk op te zetten. Maar dat staat haaks op onze filosofie dat we het samen doen. Het is wél goed om op voorhand open met elkaar te praten over de risico’s, want als je zorgen wegwuift, voelen mensen zich onveilig en haken ze af. Wij hebben samen een soort convenant opgetuigd met afspraken over wat we wel en niet met de data doen. Daarmee neem je belemmering of angst weg.”
Ook je logistieke efficiëntie verbeteren?
Topsector Logistiek roept andere aannemers en transporteurs in bouw en infra op om mee te doen. Geïnteresseerd? Neem contact op met Richard Mulders: richard.mulders@topsectorlogistiek.nl.
