De beschikking over genoeg logistieke ‘professionals’ is een belangrijke voorwaarde om de ambities van de Topsector Logistiek waar te maken. Daarvoor moeten onderwijs en arbeidsmarkt in de logistiek dichter bij elkaar komen. Volgens Peter van der Meij, lid van het Strategisch Platform Logistiek (SPL) en inspirator van de Human Capital Agenda (HCA) Topsector Logistiek, zijn we al een heel eind op weg. De regionale Kennis Distributie Centra Logistiek vormen de spil in deze ontwikkeling.
Maar één procent van de middelbare scholieren kiest direct voor een opleiding in de logistiek. Dat is best vreemd als je bedenkt dat de logistieke sector tekent voor 7 à 8 procent van ons Bruto Nationaal Product en ruim 11 procent van de functies in Nederland logistiek georiënteerd is. Een behoorlijke mismatch dus, stelt Peter van der Meij van het SPL, zeker met het oog op de forse ambities van logistiek Nederland. ‘De eerste pijler van onze Human Capital Agenda is dan ook het bevorderen van de instroom van leerlingen op zowel wo-, hbo- als mbo-niveau’, vertelt hij. ‘De afgelopen jaren is de beeldvorming rond logistiek al verbeterd dankzij de landelijke imagocampagne van de “Stichting Nederland is Logistiek”, maar ook omdat onderwijsinstellingen hun logistieke opleidingen nadrukkelijk profileren en dit doen in samenwerking met het bedrijfsleven. Op hbo- en wo-niveau is al een duidelijke toename van de instroom, mbo-leerlingen blijven helaas nog achter. Dat komt ook doordat de roc’s zich nog minder goed profileren op logistiek onderwijs. Daarom ben ik erg blij met de start van het Kennisakkoord MBO. In navolging van het Kennisakkoord HBO gaan veertien mbo-scholen samenwerken met logistieke partijen om de band tussen onderwijs en bedrijven te versterken.’
Wisselwerking werkveld en onderwijs
Jongeren die straks van school komen en in de logistiek gaan werken, moeten goed weten waar het over gaat. Een tweede pijler van de HCA is dan ook: zorgen dat de innovatiethema’s van het SPL goed ‘landen’ in het onderwijs. De zes regionale Kennis Distributie Centra die zijn opgezet in samenwerking met Dinalog, vormen daarvoor een prachtig middel, stelt Van der Meij. ‘Van de elf hogescholen met een logistieke opleiding, hebben er zes een logistiek lectoraat,’ vertelt hij. ‘Deze scholen zijn niet alleen een leerfabriek, maar doen ook zelf onderzoek. Ze kijken hoe het onderwijs beter kan aansluiten op mondiale ontwikkelingen in de logistiek en hoe we het bedrijfsleven een weg kunnen bieden om innovaties te delen met het onderwijs. De lectoraten vormen het hart van het Kennis Distributie Centrum in de eigen regio. De zes centra zijn regionale samenwerkingsverbanden voor kennis en innovatie die samen een landelijk Centre of Expertise vormen. Er vindt een continue wisselwerking plaats tussen werkveld en onderwijs (mbo, hbo en wo). Op die manier kan het onderwijs inspelen op de actuele ontwikkelingen in de logistiek door nieuwe opleidingsroutes, minoren en afstudeervarianten aan te bieden. Ook willen we graag professionele hbo-masters ontwikkelen op logistieke thema’s, maar daarvoor hebben we de ondersteuning van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap nodig, en die is er vooralsnog niet.’
Regionalisering van expertise
Meerwaarde van de lectoraten is dat de hogescholen echt kiezen voor een regionale specialisatie. De hogeschool in Rotterdam denkt aan profilering richting haven en bouwkunde gerelateerde logistiek en Amsterdam richting mainport logistiek. Venlo richt zich op douane logistiek, Breda op ketenregie, Nijmegen op zorglogistiek en in Zwolle start een fulltime lector in de Supply Chain Finance. ‘Eindelijk kunnen we logistieke kennis gaan stapelen en voor iedereen ontsluiten,’ zegt Van der Meij. ‘Een idee is om een soort wikipedia-omgeving te bouwen voor de (doctoraal) scripties van studenten en andere content. We willen dat de kennis en expertise juist laagdrempelig ten goede komt aan het Midden- en Kleinbedrijf (MKB). Dat kan door stages, maar ook door de zes regionale expertisecentra in een landelijk dekkend netwerk toegankelijk te maken voor iedereen. Als een ondernemer in Staphorst met een expertvraag over invoerrechten belt naar de dichtstbijzijnde hogeschool in Zwolle als onderdeel van het Kennisdistributie Centrum, moet hij direct worden doorverwezen naar de hogeschool in Venlo, die in douane-logistiek is gespecialiseerd. Uiteraard werken zij nauw samen met de nieuwe ondernemerspleinen, Syntens Innovatiecentrum en ons topinstituut Dinalog.’
Uitstroom voorkomen
Naast instroombevordering en een sterke kennisinfrastructuur, is het verminderen van uitstroom de derde pijler van de HCA Logistiek. ‘We noemen dit sociale innovatie van de sector’, zegt Van der Meij: ‘Logistieke werkgevers moeten hun werknemers meer nog dan in het verleden gaan boeien, binden en behouden. Zeker als we mensen uit de nieuwe generaties willen behouden, die veel waarde hechten aan mogelijkheden tot intellectuele ontwikkeling en zelfsturing. Dat vraagt om een verandering van de mindset bij werkgevers.’