Onderwerp
Toegang Stad (Intelligent Access)
Het thema Toegang Stad (Intelligent Access) richt zich op het op een slimme manier toegang verlenen en het digitaal managen van verkeer in steden en kernen. Zo kan onnodig en onwelkom verkeer worden geweerd, terwijl bewoners, ondernemers en hulpdiensten in het gebied zo min mogelijk last ondervinden. Intelligent Acces geeft de mogelijkheid om verkeer te reguleren of toegang te verlenen voor bepaalde locaties, voor bepaalde doelgroepen en op bepaalde tijden.
Dit thema maakt onderdeel uit van de Actielijn Stadslogistiek van de Topsector Logistiek. Stadslogistiek beschrijft het goederenvervoer binnen de stad, waaronder, maar niet beperkt tot: de bevoorrading van winkels en horeca, de bevoorrading van kantoren en instellingen, het leveren van (ver)bouwmaterialen en alle bijbehorende retourstromen, variërend van ongewenste producten tot afval, en aan huis leveringen. Daarvoor is er de Stuurgroep Stadslogistiek die zich richt op het versnellen van de ontwikkelingen richting Zero Emission (ZES), op realisatiemogelijkheden van uitstootreductie en op implementatie van innovaties uit onderzoek.
De programmering binnen de Actielijn Stadslogistiek is gericht op de ondersteuning van de realisatie van het Klimaatakkoord. Daarbij ligt onder meer de focus op doorbraakinnovaties en grootschalige implementaties, waarbij intelligente toegang- en ontheffingsverlening een belangrijke rol spelen.
De Topsector Logistiek wil in publiek-private samenwerkingsverbanden de nieuwe mogelijkheden van Intelligent Access laten verkennen en toepassingen ontwikkelen, die Nederland nationaal en internationaal kan vermarkten.
De projecten binnen dit thema hadden met name als doel om de mogelijkheden van Intelligent Access te verkennen en in de praktijk toe te passen. Meerdere projecten richtten zich op het inventariseren van kansen en belemmeringen. Zo is in een project een inventarisatie gemaakt van (wereldwijde) best practices, met als doel om gevoel te krijgen bij huidige systemen die in Nederland en daarbuiten (kunnen) worden toegepast in het mobiliteitsdomein (Inventarisatie intelligente toegang- en ontheffingsverlening) en zijn verschillende praktijktesten uitgevoerd.
In een groot aantal andere projecten binnen dit thema is de toepassing van Intelligent Access technologie in de praktijk onderzocht en getest. Zo is er in de binnenstad van Amsterdam een pilot uitgevoerd waarbij een aantal laad- en losplaatsen zijn voorzien van camera’s die signaleren of de plaatsen eigenlijk dan wel oneigenlijk worden gebruikt. In drukke steden zoals Amsterdam kan het laden en lossen namelijk voor veel overlast zorgen. Vooral in en rond het centrum van de hoofdstad wordt regelmatig misbruik gemaakt van de laad- en losplaatsen. Op deze plaatsen treedt dus overlast op door geparkeerde auto’s. Hiermee neemt de laad- en loscapaciteit af waardoor vervoerders onnodig moeten rondrijden en/of moeten wachten op een beschikbare plaats. Tevens wordt soms dubbel geparkeerd door vervoerders hetgeen leidt tot gevaarlijke situaties. In de pilot is onderzocht of en hoe met Intelligent Access technologie deze situatie kan worden verbeterd.
In een ander project (Smart City Challenge Intelligente laad- en losplekken) is onderzocht of een laad- en losplek op de uren dat hij niet wordt gebruikt, kan worden ingezet als reguliere parkeerplek, of – veel leuker- een pop-up terras. De challenge was om daar een slimme en schone oplossing voor te verzinnen
In de projecten is inzicht gecreëerd en zijn tools ontwikkeld. Zo is onderzocht of er systemen ontwikkeld konden worden die bijvoorbeeld geregistreerde ‘green delivery’ voertuigen voorrang kunnen geven bij parkeren. Zo’n systeem draagt daarmee bij aan de vergroting van de zichtbaarheid en wenselijkheid van groene bezorging. In het project “SPARKS” is gewerkt aan de realisatie van een dynamisch bord, SPARKS, dat bij laad- en losplekken kan worden geplaatst. Het bord geeft aan of de plek voor laden en lossen in gebruik is of een andere functie heeft op dat moment. Met deze borden is een proef gedraaid met gereserveerde parkeerplaatsen voor bestelwagens, want deze rijden vaak rondjes op zoek naar een parkeerplaats door het gebrek aan parkeerplaatsen. Dit is inefficiënt en hinderlijk voor de chauffeur en de stadsbewoners. In een ander project is AI ingezet voor verkeersmonitoring (Inzet AI bij beeldverwerking verkeer).
Binnen het thema Intelligent Access zijn verschillende projecten uitgevoerd die gericht waren op het efficiënter en intelligenter inrichten van de stadsdistributie. De projecten hebben laten zien welke mogelijkheden er zijn om Intelligent Access in te zetten en aan welke voorwaarden daarbij moet worden voldaan. Bij dit laatste valt bijvoorbeeld te denken aan regels op het gebied van privacy en juridische wetgeving.
Toepassing in de praktijk heeft zich binnen de projecten beperkt tot pilots, maar niettemin is gebleken dat de inzet van intelligente infrastructuur veel potentie heeft, bijvoorbeeld door flexibeler verkeersmanagement en mogelijkheden voor effectievere handhaving. De projecten hebben onder meer werkwijzen opgeleverd die kunnen worden gehanteerd voor brede implementatie. Maatwerk is daarbij vereist, onder meer rekening houdend met de specifieke ruimtelijke inrichting en verkeersstromen. Ook dient er voldoende politiek bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak te zijn om tot efficiënte implementatie over te gaan. Een dialoog tussen markt, overheid en samenleving is daarvoor noodzakelijk.
De projecten in dit thema dragen bij aan het versnellen van de ontwikkelingen richting Zero Emissie en aan het versterken van de leefbaarheid in kernen en steden. Door middel van pilotervaringen is er meer kennis en handelingsperspectief om aan de slag te gaan met Intelligent Access oplossingen.