Onderwerp
Randvoorwaarden data delen
Het delen van digitale informatie is cruciaal om de logistiek efficiënter, duurzamer en effectiever te maken. Data delen gaat echter niet vanzelf, de juiste randvoorwaarden moeten aanwezig zijn om partijen te faciliteren om data uit te wisselen, zowel binnen als buiten de logistieke keten. De belangrijkste randvoorwaarde is dat partijen kunnen terugvallen op afgesproken standaarden. Het Neutraal Logistiek Informatie Platform (NLIP) en het opgezette afsprakenstelsel iSHARE spelen hierin een faciliterende rol voor het logistieke bedrijfsleven.
Om veilig en efficiënt logistieke data met elkaar te kunnen delen moeten partijen op z’n minst dezelfde taal spreken en goede afspraken hebben onder welke voorwaarden ze data met elkaar delen. Hoe meer partijen dezelfde standaarden gebruiken, hoe groter het voordeel voor alle betrokkenen. Naast het gemak van eenvoudig data delen met al bekende partijen, is een van de grote voordelen dat het veel makkelijker wordt om met nieuwe partijen te gaan samenwerken. Bij het samenwerken met een nieuwe, nog onbekende partij, of het inschakelen van een onderaannemer, is het daardoor niet meer nodig om nieuwe (tijd- en geldrovende) unieke koppelingen of afspraken te maken. De standaarden vormen een belangrijk hulpmiddel om flexibel in te kunnen spelen op steeds snellere ontwikkelingen in de logistieke sector. Sectorbrede implementatie van standaarden is daarvoor een voorwaarde.
Doel van dit thema is om randvoorwaarden te creëren in de vorm van berichtenstandaarden om efficiënt data te delen in ketens. Het delen van data tussen partijen maakt het eenvoudiger om zowel horizontale als verticale ketensamenwerking te realiseren. Met name het delen van data tussen en met derde -nog onbekende- partijen is een voorwaarde voor (ketenbrede) logistieke innovaties.
Het creëren van randvoorwaarden voor datadelen is daarmee ook cruciaal om initiatieven succesvol te kunnen op te schalen, ook projecten in andere voor de Topsector Logistiek belangrijke actielijnen zoals Synchromodaal Transport en Cross Chain Control Towers (4C). De projecten binnen ‘Randvoorwaarden data delen’ hadden in eerste instantie vooral als doel het ontwikkelen van standaarden, het op orde brengen van de basisinfrastructuur voor data en het inzicht geven in het belang van data delen. Daarna kwam de focus meer te liggen op het versnellen van de implementatie van standaarden en het beheer ervan. Een centrale rol daarin was weggelegd voor iSHARE. iSHARE is een stelsel van uniforme afspraken over identificatie, authenticatie en autorisatie die tientallen publieke en private partijen uit de sector Logistiek gezamenlijk met elkaar hebben ontwikkeld.
Binnen dit thema zijn in opdracht van de Topsector Logistiek begrippenkaders voor standaardisatie van data uitwisseling opgesteld (waaronder iSHARE) en er zijn rapportages opgesteld die het ontwikkelen van een wettelijk kader verkennen om digitalisering van het goederenvervoer mogelijk te maken. Daarnaast richtten vele projecten zich op de technische implementatie van iSHARE bij bedrijven en organisaties.
Binnen dit thema liepen projecten gericht op het onderzoeken en ontwikkelen van standaarden voor het uitwisselen en delen van data. Dit is bijvoorbeeld ingevoerd in het wegvervoer om zo te werken in coöperaties, met de nadruk op publieke en private samenwerking. In de zeehaven Rotterdam zijn zogenaamde API's ontwikkeld voor het uitwisselen van informatie over scheepsbezoeken (als opstap naar implementatie van iSHARE). Binnen het iSHARE-project zelf lag de focus in eerste instantie ook op het ontwikkelen van een uniforme set afspraken. . iSHARE regelt de identificatie (wie ben je?), authenticatie (hoe bewijs je dat?) en autorisatie (welke data mag je zien?). Daarmee kan iSHARE belemmeringen om data te delen wegnemen, samenwerken binnen de keten stimuleren en bestaande initiatieven van digitale gegevensuitwisseling opschalen, versnellen en effectief verbinden.
In sommige projecten is daarnaast ingezoomd op specifieke issues rondom datadelen. Zo werd de data uitwisseling tussen overheid en bedrijven op basis van wetgeving nader onderzocht, met aandacht voor de databehoefte en uitwisseling van informatie door overheidsinstanties met bedrijven en vice versa. Er is gekeken in hoeverre dit aansluit op bestaande wetgeving, en hoe een optimale aansluiting verder tot procesoptimalisatie kan leiden in de logistieke sector.
De andere projecten binnen dit thema richtten zich op de (technische) implementatie en optimalisatie van standaarden. Omdat het implementeren van standaarden tijd, geld en samenwerking met ketenpartners kost werd binnen deze projecten de implementatie onder meer ondersteund met voucherregelingen en marketing via het directe kanaal en het indirecte kanaal.
De meerwaarde van de projecten in dit thema is dat het delen van logistieke data wordt gefaciliteerd. Dit maakt de samenwerking van partijen binnen en tussen ketens eenvoudiger. Dit is een belangrijke voorwaarde voor logistieke innovaties en efficiëntie en daarmee voor de versterking van de internationale concurrentiepositie van de Nederlandse logistieke sector.
Een belangrijk inzicht uit de projecten is dat veilig en efficiënt logistieke data delen vraagt om standaarden die ervoor zorgen dat partijen als het ware dezelfde taal spreken en zich committeren aan een set van afspraken onder welke voorwaarden data met elkaar wordt gedeeld. Een voorbeeld hiervan is iSHARE, dat inmiddels beheerd wordt door een onafhankelijke stichting en waarbij steeds meer partijen in de logistiek zich hebben aangesloten. Sectorbrede implementatie van standaarden zoals iSHARE is belangrijk om bestaande en nieuwe initiatieven op te schalen en te versnellen. Zo past Portbase iSHARE toe voor het verbeteren van datadelen (uitwisseling) binnen de versketen, waar snelheid en tijdigheid een belangrijk rol speelt. Een ander inzicht is dat, om datadelen mogelijk te maken, ook rekening gehouden dient te worden met wetgeving. Zo is in het project Inventarisatie wettelijk kader digitalisering goederenvervoer nader geïnventariseerd welk wettelijk kader dient te worden ontwikkeld om digitalisering in het goederenvervoer te faciliteren.
De projecten moeten het startsein geven voor een verdere uitrol en implementatie van standaarden, breed in de logistieke sector.