Onderwerp
Modal Shift
De sector Logistiek kan een bijdrage leveren aan de afgesproken besparing van CO₂-uitstoot in het Klimaatakkoord door transport op een meer duurzame manier uit te voeren. Een meer duurzaam transport kan op verschillende manieren bereikt worden. Een van deze manieren is een modal shift van weg naar andere modaliteiten. Door gebruik van spoor- en binnenvaartdiensten kan het aantal vrachtwagenkilometers en de daarmee gepaard gaande CO₂-emissies verminderd worden. De Topsector Logistiek stimuleert bedrijven in verschillende regio’s om waar mogelijk de stap te maken van wegtransport naar spoor en binnenvaart. De behoefte aan en het gebruik van spoor- en binnenvaartdiensten zal hierdoor steeds meer toenemen in Noordwest-Europa, zowel in het binnenlandse vervoer tussen zeehavens en inlandterminals als in het vervoer tussen de Benelux en bestemmingen in Europa. Bij spoor en binnenvaart kan gebruik gemaakt worden van de reguliere intermodale transportdiensten, maar in toenemende mate is de inzet van synchromodaal transport interessant. Bij synchromodaal transport kiest de dienstverlener steeds de best passende modaliteit voor de klant (vaak een verlader), en ligt deze niet al van tevoren vast. Het transport kan zo efficiënter en duurzamer uitgevoerd worden. De uitdaging is om dienstverleners waar mogelijk te ondersteunen in het bedienen van hun klanten met synchromodale transportdiensten.
Synchromodaal Transport is één van de Actielijnen van de Topsector Logistiek om modal shift te realiseren. Centraal hierbij staat het optimaal benutten van verschillende modaliteiten in een geïntegreerde vervoersoplossing voor de klanten. Dit aanbod kan het beste gerealiseerd worden op corridors en in regio’s waar voldoende ladingaanbod is, zodat hoogfrequent vervoer via (alle) modaliteiten rendabel opgezet en gebruikt kan worden.
Synchromodaal Transport is één van de Actielijnen van de Topsector Logistiek om modal shift te realiseren. Centraal hierbij staat het optimaal benutten van verschillende modaliteiten in een geïntegreerde vervoersoplossing voor de klanten. Dit aanbod kan het beste gerealiseerd worden op corridors en in regio’s waar voldoende ladingaanbod is, zodat hoogfrequent vervoer via (alle) modaliteiten rendabel opgezet en gebruikt kan worden.
Het doel van de Topsector Logistiek binnen het thema Modal Shift is om bedrijven te ondersteunen bij het realiseren van modal shift in het transport. Het succesvol realiseren van modal shift zorgt ervoor dat er meer gebruik wordt gemaakt van spoor, binnenvaart en short sea, en minder van het wegvervoer. Omdat er per vervoerde ton minder CO₂-uitstoot is bij gebruik van spoor, binnenvaart of shortsea dan bij wegvervoer wordt het transport duurzamer. Bovendien wordt de weginfrastructuur minder belast en wordt de bijdrage van het goederenvervoer aan de congestie op de weg verminderd.
In dit thema Modal Shift is een programma opgezet waarin regionaal Joint Corridors zijn opgezet waar bedrijven in staat zijn gesteld om vracht te bundelen om in 'lanes' nieuwe spoor en binnenvaartdiensten op te zetten met een voldoende hoge frequentie en bezettingsgraad. Binnen het programma Off-Road lag de focus op het regionaal opstarten van binnenvaart- en spoordiensten op Europese corridors, waarbij onder meer potentiële gebruikers werden benaderd en geïnformeerd, en synchromodale diensten worden uitgerold. Door middel van een op maat gesneden benadering (sociale innovatie) zijn verladers geholpen om een shift naar synchromodaal transport te maken. De innovatieve vorm van implementatie en opschaling wordt is in de meeste regio's uitgevoerd onder de naam NewWays. In verschillende pilotprojecten zijn synchromodale netwerkdiensten ontwikkeld en in de praktijk getest, die na afloop zijn overgegaan in operationele 'daily business'. Ook werden er matchingsbijeenkomsten georganiseerd, waarvoor de deelnemers/ (potentiële klanten) werden geselecteerd op basis van enkele relevante criteria voor bundeling van lading, denk aan bestemming en/of herkomst van producten. Daarnaast zijn er verschillende prijsvragen uitgeschreven, waar bedrijven innovatieve business cases konden indienen om tot opschaling van modal shift en synchromodale initiatieven te komen. De winnaars van de prijsvraag zijn ondersteund bij het uitvoeren van hun modal shift business case. Verder zijn bedrijven op verschillende manieren ondersteund. Er is bijvoorbeeld in kaart gebracht welke praktische mogelijkheden er zijn voor bedrijven om (versneld) de stap te zetten van intermodaal naar synchromodaal transport. Ook is een analyse gemaakt van de belangrijkste juridisch/operationele knelpunten in de wet-/regelgeving om synchromodale ketens in kaart te brengen. Aansluitend zijn er voorstellen gedaan om deze knelpunten op te lossen/aan te pakken. Dit heeft (in sommige gevallen) geresulteerd in de succesvolle opzet van synchromodale diensten. Tenslotte zijn er ook verschillende tools voor synchromodale planning- en boeking ontwikkeld waarmee beter inzicht is in de intermodale mogelijkheden van en naar de zeehavens. Het concept van de synchromodale netwerkplanner is bijvoorbeeld met live data uitgewerkt en met betrokken partijen in de keten afgestemd en gedeeld. Het resultaat was een online (prototype) synchromodale planningtool, en een plan van aanpak voor de realisatie van de tool. Naast tools zijn er ook fysieke producten ontwikkeld om modal shift te faciliteren. Zo heeft een consortium inklapbare containers ontwikkeld waardoor meer mogelijkheden voor bundeling kunnen ontstaan.
Het gebruik van Synchromodaal Transport zorgt er mede voor dat een toekomstige groei in het goederenvervoer in de toekomst kan worden opgevangen, omdat de verschillende modaliteiten naast elkaar in een netwerk worden ingezet. Zo ontstaan flexibele en robuuste vervoersoplossing voor verladers, met een betere benutting van de capaciteit van de vaar- en voertuigen en de infrastructuur. Tevens wordt de infrastructuur voor wegvervoer zo ontlast.
Bekijk hier het webinar 'Hoe gaan bedrijven Off-Road? Webinar ‘Modal Shift voor beginners’
De projecten binnen dit thema hebben laten zien welke potentiële voordelen en besparingen inter- en synchromodaal transport als vervoersoplossing kunnen bieden. Belangrijk hierbij is de CO₂-besparing die kan worden behaald door de overstap van weg naar spoor, binnenvaart en shortsea via een nieuw opgezette intermodale of synchromodale 'lane'. Daarnaast zijn kansen en belemmeringen voor implementatie en opschaling van deze intermodale 'lane' in beeld gebracht. Er is bijvoorbeeld een synchromodale dienst tussen Rotterdam en Neuss (Duitsland) gelanceerd waarbij de klanten het transport boeken zonder vooraf te weten met welke modaliteit het transport wordt afgewikkeld. Deze dienstverlening leidde tot een modal shift, en de klanten konden zowel economische voordelen en tijdsbesparing boeken en het logistieke proces efficiënter inrichten. Het resultaat was besparing van vrachtwagenkilometers en CO₂-uitstoot. Een succesfactor hierbij was een doordachte marketing om bedrijven bekend te maken met synchromodaal transport in de regio. Via het programma Off-Road is hiervoor een aanpak ontwikkeld en in de praktijk succesvol in verschillende Nederlandse regio's toegepast. Er is bij verladers en vervoerders interesse in synchromodale oplossingen, maar actief marketing en informatieverstrekking is vereist om deze partijen de stap naar daadwerkelijk gebruik van synchromodale vervoersoplossingen te laten maken. Deze voorbeelden, maar ook de andere projecten binnen dit thema, maken duidelijk dat er veel kansen liggen voor het opzetten van inter- en synchromodale diensten en netwerken, vooral door het koppelen van ladingstromen van verschillende partijen. Daarnaast is aangetoond dat de voordelen groot kunnen zijn (economisch, maar bijvoorbeeld ook in duurzaamheid), maar dat voldoende ladingaanbod en investeringen (bijvoorbeeld in een planningstool) in de business case noodzakelijk zijn.
Deze voorbeelden, maar ook de andere projecten binnen dit thema, maken duidelijk dat er veel kansen liggen voor het opzetten van inter- en synchromodale diensten en netwerken, vooral door het koppelen van ladingstromen van verschillende partijen. Daarnaast is aangetoond dat de voordelen groot kunnen zijn (economisch, maar bijvoorbeeld ook in duurzaamheid), maar dat voldoende ladingaanbod en investeringen (bijvoorbeeld in een planningstool) in de business case noodzakelijk zijn.