Iedereen kan van deze online beschikbare tool gebruik maken om emissies van een project te schatten en om het effect van varianten op de emissies te vergelijken. Het effect van het toepassen van emissie reducerende maatregelen is zo zelf eenvoudig te bepalen. Dit kan zowel op het niveau van het gehele bouwproject (bijvoorbeeld de inzet van bouwlogistieke maatregelen) als op het niveau van individuele voertuigen of machines (zoals een nieuwere emissieklasse of inzet van elektrisch materieel). De emissiereductie door inzet van bouwinnovaties (bijvoorbeeld gebruik van 2D- of 3D-bouwelementen) worden in de toekomst toegevoegd.
Snel en makkelijk varianten vergelijken
De NOxestimator is ontwikkeld voor toepassing tijdens de plannings- of aanbestedingsfase van een individueel bouwproject. Zo kunnen snel en makkelijk een aantal verschillende varianten worden doorgerekend op hun geschatte effect op de verschillende emissies.
De NOxestimator maakt een schatting van emissies, niet van de depositie van stikstof: daar is AERIUS voor bedoeld. Een vergunningsverlening is gebaseerd op de output van berekeningen met AERIUS waarmee de uiteindelijke depositie bepaald wordt.
De emissie schattingen zijn wel gebaseerd op dezelfde emissiewaarden als AERIUS gebruikt, zodat het effect van emissie reducerende maatregelen op dezelfde manier als in AERIUS verwerkt worden.
Twee hoofdstromen
Het programma kijkt naar twee hoofdstromen voor emissies. Dit is enerzijds aanvoer naar de bouwlocatie (bouwlogistiek) en anderzijds het materieel op de bouwlocatie. Meer in detail gaat het dan om:
- Aanvoer; voor bouwlogistiek worden emissies berekend op basis van het aantal ritten, de gemiddelde afstand per rit en het type voertuig (bestelauto’s vrachtauto’s en trekker-opleggercombinaties). De berekening gaat uit van zowel de inzet van eigen transportmiddelen als het transport door derden.
Voor woningbouw kan de tool een eerste inschatting maken van het aantal benodigde ritten op basis van een aantal generieke kenmerken van het project (bijvoorbeeld type woningbouw en m2 bruto vloeroppervlak (BVO)). De tool zet deze invoer om naar verschillende bouwstromen en het aantal bijbehorende transportbewegingen voor het vervoer van goederen. Gebruikers kunnen de standaardwaardes aanpassen aan de hand van eigen inzichten in de verwachte inzet van de transportmiddelen[1]. Voor grond- weg en waterbouw is nog onvoldoende data beschikbaar om een eerste inschatting te maken van het aantal ritten. Gebruikers dienen zelf het aantal ritten en de afstand per rit in het model in te voeren.
- Op bouwlocatie; voor bouwmaterieel wordt voor alle projecten aan de gebruiker gevraagd om zelf aan te geven welke machines worden toegepast, wat de kenmerken van deze machines zijn (type, leeftijd/emissieklasse, vermogen),welke draaiuren deze zullen maken. Meer dan bij bouwlogistiek verschilt deze inzet erg tussen bedrijven en specifieke locaties. Bij voorkeur (indien bekend), wordt ook het brandstofverbruik en AdBlue-verbruik ingevuld. Dit leidt tot een nauwkeurigere berekening van NOX-emissies, en is in lijn met AERIUS. In het geval dat de gebruiker van de tool geen informatie beschikbaar heeft over inputvariabelen brandstofverbruik en AdBlue-verbruik wordt voor de NOx-berekeningen van bouwmaterieel gerekend op basis van algemene emissiefactoren.
Op basis van deze invoer wordt de totale emissies van het project weergegeven, inclusief een uitsplitsing naar de verschillende onderdelen (type machines en voertuigen). De gebruiker kan vervolgens bekijken wat de impact is van verschillende maatregelen door inputvelden te veranderen.
Basis voor de schattingen
De NOxestimator en de achterliggende berekeningen en emissiefactoren zijn ontwikkeld door TNO. Voor de emissieberekeningen van CO2 en fijnstof van bouwmaterieel wordt gebruik gemaakt van emissiefactoren op basis van het EMMA-model. Dit model wordt gebruikt voor de nationale emissiegetallen, zoals jaarlijks worden gerapporteerd in de Emissieregistratie[2].
Verwijzingen
Geilenkirchen, G., Bolech, M., Hulskotte, J., Dellaert, S., Ligterink, N., Sijstermans, ’t Hoen, M. (2023). Methods for calculating the emissions of transport in the Netherlands. The Hague: PBL.
Hulskotte, J., & Verbeek, R. (2009). Emissiemodel Mobiele Machines gebaseerd op machineverkopen in combinatie met brandstof Afzet (EMMA). Utrecht: TNO-034-UT-2009-01782_RPT-ML.
TNO & Topsector Logistiek. (2020). Outlook Bouwlogistiek: Scenario’s voor reductie van vervoersbewegingen en CO2-uitstoot in de stad voor (grootschalige) nieuwbouwprojecten in 2030. Delft: Topsector Logistiek.
TNO. (2021a). AUB (AdBlue verbruik, Uren, en Brandstofverbruik): een robuuste schatting van NOx en NH3 uitstoot van mobiele werktuigen. TNO 2021 R12305.
TNO. (2021b). Eindrapport data onderzoek mobiele machines in Nederland. TNO 2021 R11086.
[1] De methode voor de inschatting van bouwlogistieke stromen is te vinden in dit rapport: (TNO & Topsector Logistiek, 2020).
[2] De methode wordt beschreven in de volgende rapporten: (Hulskotte en Verbeek, 2009), –(TNO, 2021b) en (Geilenkirchen et al., 2023).