De impactstudie: dieper dan je zou denken
Uit de impactstudie blijkt dat verstoringen in de infrastructuur de gehele goederenketen beïnvloeden en dat de effecten veel diepgaander zijn dan aanvankelijk werd gedacht. De studie richt zich op de analyse van verstoringen binnen het wegvervoer en laat zien dat de gevolgen van een knelpunt verder reiken dan alleen het directe effect op de routekeuze. Met behulp van het geavanceerde BasGoed-model en de logistieke wegvervoermodule kregen betrokken partijen een helder beeld van de dynamiek binnen het goederenvervoer.
Zo ontdekten de onderzoekers onder andere:
- Regionale afhankelijkheden: Een duidelijk beeld van welke gebieden het meest worden beïnvloed door verstoringen.
- Modalshift-mogelijkheden: Inzicht in hoe de transportsector kan inspelen door tijdelijk over te schakelen op alternatieve vervoerswijzen, zoals spoor of binnenvaart.
- Alternatieve routes en tijdstippen: Analyse van opties om congestie te vermijden door keuze voor andere routes of vertrektijden.
Deze resultaten tonen aan dat de impact van een verstoring niet beperkt blijft tot een enkele weg of regio, maar een breder effect heeft op het gehele goederenvervoernetwerk. Beleidsmakers en planners krijgen daardoor een gedetailleerd overzicht van waar de grootste risico’s liggen.
Ontwikkeling van de kwetsbaarheidsindicator
Op basis van de inzichten uit de impactstudie heeft het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) een kwetsbaarheidsindicator ontwikkeld. Deze indicator toont in één oogopslag welke regio’s het meest kwetsbaar zijn bij verstoringen en welke alternatieven beschikbaar zijn om de impact te beperken.
De indicator bestaat uit twee kerncomponenten:
- Afhankelijkheid van een knelpunt: Dit meet hoe sterk een regio leunt op een specifieke infrastructurele schakel. De score wordt bepaald door:
- De zwaarte van het knelpunt zelf.
- De mate waarin het goederenvervoer van een regio afhankelijk is van deze schakel.
- Beschikbaarheid van substitutiemogelijkheden: Hierbij wordt gekeken naar alternatieven om verstoringen te mitigeren, zoals:
- Alternatieve routes.
- Mogelijkheden om op andere tijdstippen te vertrekken.
- Kansen op modalshift naar spoor of binnenvaart.
Deze componenten worden gecombineerd in een score, waardoor beleidsmakers een helder overzicht krijgen van:
- Welke regio’s bijzonder kwetsbaar zijn.
- Waar gerichte investeringen nodig zijn om leveringszekerheid te verbeteren.
- Hoe toekomstige beleidsvarianten en investeringen getoetst kunnen worden aan concrete data.
De ontwikkeling van de indicator markeert een belangrijke stap in het toekomstbestendig maken van het transportnetwerk. Het biedt niet alleen een momentopname, maar ook de mogelijkheid om scenario’s en beleidswijzigingen data-gestuurd te evalueren.
Vervolgstudie
De Topsector Logistiek vervolgt dit met een verdiepende analyse naar de verwachte effecten op vervoerspatronen. Concreet zijn twee onderzoeksvragen geformuleerd:
- Hoe is de impact van knelpunten in weginfrastructuur op nieuwe vervoerspatronen (inclusief modalshift) te analyseren?
- Wat zijn de tweede-ordeeffecten van afsluitingen op omrijden en langere reistijden in verschillende wegvervoerssegmenten?
De resultaten worden na de zomer van 2025 verwacht.