Ondernemers en managers van handels-, productie en logistieke bedrijven doen er goed aan steeds bewuster na te denken over de aanvoer en bezorging van hun goederen. De noodzakelijke reductie van CO2/NOX in het goederenvervoer en de afname van beschikbare wegcapaciteit, vraagt om een ander gebruik van het hele logistieke systeem. Om daar een begin mee te maken kwamen op 9 en 10 maart 2020 in Bergambacht zo’n 45 organisaties bij elkaar uit de wereld van vervoerders, handels- en productiebedrijven, terminals/havenbedrijven, koepels- en belangenorganisaties én overheden. Op het menu van deze 24 uurs sessie stond het forceren van een doorbraak in de zogenaamde ‘modal shift’ van containervervoer over de weg naar het water op de corridors Oost (Rotterdam-Duisburg) en Zuidoost (Rotterdam-Venlo) – door middel van concrete toepassingsprojecten.
‘Rijksoverheid en bedrijfsleven werken in snelkookpan aan efficiënter en schoner goederenvervoer’
Gezamenlijke ambitie
Initiatiefnemers zijn de combinatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW)/Rijkswaterstaat samen met partners Logistieke Alliantie*, Connekt Lean & Green en Topsector Logistiek. De gezamenlijke ambitie is om in de periode tot 2025 vanuit concrete toepassingen dagelijks 2.000 containers (TEU) van weg naar binnenvaart over te hevelen.
Operationalisering van deze modal shift biedt veel kansen, maar is een taai vraagstuk: al twee decennia wordt met wisselend succes gewerkt aan de totstandkoming ervan. Ondanks alle inspanningen van partijen als Topsector Logistiek, Connekt Lean & Green en de Logistieke Alliantie heeft dit nog niet tot een échte doorbraak geleid.
De komende vervangings- en renovatieopgave (VenR opgave) van Rijkswaterstaat in combinatie met nieuwe duurzaamheidseisen (CO2, NOX) lijkt een perfect klimaat te creëren waarin dat nú wel mogelijk is. De Goederenvervoeragenda, die minister Cora van Nieuwenhuizen afgelopen zomer aan de Tweede Kamer heeft gestuurd, ondersteunt dit.
Dit vereist niet alleen intensieve samenwerking tussen partijen als Topsector Logistiek, Connekt Lean & Green en de Logistieke Alliantie, gefaciliteerd door IenW, maar ook eenduidigheid van focus, potentie, ambitie én aanpak. Lees meer over de uitkomsten in het verslag van de 24-uurs cocreatiesessie over Modal Shift.
Oplossingen
- Bundelen van alle vervoersbewegingen (‘varen in driehoekjes’):
- Aan- en afvoer lege en beladen containers bij handels- en productiebedrijven met locaties dichtbij overslagterminals.
- Voor handels- en productiebedrijven onderling in corridor/regio met een sterke mismatch van vraag naar en aanbod van containers (leeg en beladen).
- Stimuleren van regionale samenwerkingsverbanden in het achterland.
2. Opzetten van frequente binnenvaart lijndiensten:
- Hogere frequentie en variëteit van capaciteit voor zowel lege als beladen containers.
- Primaire stakeholders zijn de overslagterminal, reders, en binnenvaartschippers.
3. Lege containers van de weg/uit de spits halen: versterken depotfunctie van overslagterminals.
Tijdens de 24-uurs sessie hebben de deelnemers het initiatief genomen om mét elkaar te komen tot een nadere invulling van een 10-tal voorgenomen projecten. De komende periode werken Topsector Logistiek, Logistieke Alliantie* en Ministerie van IenW dit programma nader uit.
Twee voorbeelden van voorgenomen projecten:
1. Casus ‘frites express’ (Kloosterboek-McCain)
Huidige situatie: McCain produceert frites in Lewedorp (Zeeland), centraal warehouse Noord-Europa (vrieshuis) wordt door Kloosterboer geopereerd in Lelystad. (4.500 ritten per truck/jaar | route: Zeeland-Lelystad). Daarnaast jaarlijks 2.500 ritten vanuit Rotterdam naar Lelystad om de containers te laden. De verwachting is dat er later op deze corridor ook nog andere producten in containers vervoerd gaan worden die ook geplugd moeten worden. (Uien/zuivel). Dit zullen op jaarbasis zo’n 4.000 containers zijn – die momenteel over de weg gaan.
Nieuwe situatie: reefercontainers gebruiken voor transitie ‘frites express’-transport, route: Lewedorp (Zeeland)-Lelystad. Vanuit Vlissingen een barge (met plugs) met de ‘frites express’ containers laten varen (i.s.m. Honkoop Barging). Vervolgens gaan de volle exportcontainers vanuit Lelystad weer naar Rotterdam. Twee barges doen de lijndienst. Betrokken partijen: Kloosterboer, McCain, verladers uien en aardappelen, containereigenaar, Honkoop Barging (rederij), terminal Alblasserdam (CTU, BCTN), wegbeheerders RWS en provincies Zeeland/Z-Holland (verminderd weggebruik). Gaat om minstens 20.000 ritten van 250 km = 5 miljoen km, 10 ton per rit, 0,064kg/ton.km = 3.200 ton CO2 besparing (bedragen per jaar).
2. Casus Heineken-CCT
Huidige situatie: Heineken laat haar containers gevuld met bier nu van de brouwerij in Zoeterwoude via het Alpherium naar Rotterdam varen. Zeven kleine schepen/dag van 100 TEU, 1.000 afvaarten per jaar. Lege containers worden van Rotterdam naar Alpherium teruggevaren. Nieuwe bierflessen worden per vrachtwagen van Moerdijk (glasfabriek) naar de brouwerij in Zoeterwoude gebracht. Probleem van CCT Moerdijk als onderdeel van de West-Brabant Corridor (WBC) is dat er veel lege containers terug naar Rotterdam moeten: 200.000/jaar vol van Rotterdam naar CCT en 150.000 leeg terug (resterende 50.000 gaan naar Duitsland). Terugbrengen van de lege containers maakt het onrendabel voor de barge.
Nieuwe situatie: laat alle lege containers van WBC (= terminals Oosterhout, Tilburg en Moerdijk | 50.000/jaar) van Moerdijk naar Alpherium varen. Dit elimineert retourstroom (over de weg) van lege containers naar Rotterdam. Wat jaarlijks 100.000 ritten van de weg scheelt. Er wordt als het ware een driehoekje gemaakt: volle Heineken-containers van Alpherium naar Moerdijk, volle containers van Rotterdam naar Moerdijk, lege containers van Moerdijk naar Heineken, daar weer vullen, etc. Dit voorkomt ook lege containers van Rotterdam terug naar Heineken.
*Logistieke Alliantie bestaat uit: evofenedex, VNO-NCW, TLN, MKB-Nederland, KVNR, Havenbedrijf Rotterdam, Havenbedrijf Amsterdam, ProRail, KNV goederenvervoer, VRC, Deltalinqs, ORAM, CBRB, BLN-Schuttevaer, ProRail, ACN, Waterbouwers Nederland, Bouwend Nederland en NVB