Doel
In eerder onderzoek is reeds ingegaan op de impact die extreme waterstanden hebben op de binnenvaart en daaraan verbonden supply chains. In vervolg daarop is een rondetafel georganiseerd met diverse betrokkenen uit de binnenvaart, en specifiek de chemiesector. Met deze groep partijen is besproken wat de impact van laagwater is, welke oplossingen voorhanden zijn, en welke (innovatieve) ontwikkelingen mogelijk zijn om de negatieve impact van laagwater zoveel mogelijk te voorkomen.
Inhoud
De impact van laagwater werkt door in de gehele keten en is met name problematisch voor de producerende/verladende bedrijven. In de chemie is het zeer lastig om gebruik te maken van andere modaliteiten. In andere segmenten kan dat soms makkelijker, maar ook de capaciteit van weg en spoor is beperkt, en zeker naar het spoor overstappen kan nauwelijks op korte termijn. Sinds de laagwaterperiode van 2018 zijn er in de chemie diverse stappen gezet om de impact te mitigeren.
Anticiperen
Zo is er geïnvesteerd in de bouw van laagwaterschepen. Deze schepen kunnen door een aangepaste romp of aandrijving langer doorvaren bij laagwaterperiodes en op dat moment meer volume meenemen dan reguliere schepen. Ook zetten verladers erop in om voor de zomerperiode (normaal de periode met laagwater) de voorraden stroomopwaarts te maximaliseren. Dit leidt uiteraard tot hogere (voorraad-)kosten, maar deze worden geaccepteerd omdat hiermee een stuk risico wordt weggenomen.
Risico spreiden
Zichtbaar is verder dat verladers meer lange-termijncontracten aangaan met rederijen om zo een gegarandeerde capaciteit te hebben. Hiermee kunnen op ketenniveau de risico’s verminderd worden. Het nadeel hiervan is dat de afgesproken capaciteit lang niet altijd nodig is en benut wordt. Over de totale binnenvaartvloot heen blijft zodoende dus capaciteit onbenut, wat zeker bij krapte suboptimaal is en ook vanuit duurzaamheidsoogpunt nadelen heeft.
Nut laagwatervoorspellingen
In de sector wordt veel gebruik gemaakt van kortetermijnvoorspellingen van het waterpeil. Bij veel bedrijven wordt op relatief korte termijn gepland welke volumes op welke routes vervoerd moeten worden. Op basis van de voorspelde waterdieptes, en de vertaling daarvan naar maximaal te vervoeren volumes, kan er dan nog redelijk goed geschakeld worden.
Voorspellingen voor de langere termijn
(o.a. de 14-daagse voorspellingen uit Duitsland) worden niet gebruikt. Deze voorspellingen bevatten een te grote bandbreedte (vooral bij situaties van extreem hoog- en laagwater), om effectief benut te kunnen worden. Ook naar de toekomst toe is het niet realistisch te verwachten dat deze bandbreedte fors versmald kan worden (het komt neer op centimeters in de tankvaart). Aangegeven wordt dat met name de voorspellingen van 3-4 dagen al goed betrouwbaar zijn en dat het waardevol zou zijn als de voorspellingen tot 7 dagen nog verbeterd worden.
Toekomst: nauwere ketensamenwerking
Tijdens de rondetafel is benoemd dat nauwere samenwerking en data-uitwisseling tussen vervoerder en verlader om vroegtijdig te anticiperen op laagwater nog beperkt is. Investeringen op dit vlak komen nog niet voldoende van de grond, ook omdat urgentie eigenlijk nog onvoldoende wordt gevoeld in de markt.
Een ontwikkeling die wel zichtbaar is, is het claimen van capaciteit, zodat een verlader kan beschikken over gegarandeerde capaciteit. Dit vermindert risico’s, maar is voor de markt als geheel suboptimaal. De gegarandeerde capaciteit is immers niet altijd nodig, waardoor schepen onnodig stil blijven liggen. Als er meer afstemming zou zijn over ketens heen, kan er veel optimaler gebruik worden gemaakt van de beschikbare capaciteit. Dit is echter een stap waarvoor verladers waarschijnlijk beperkt zelf het initiatief zullen nemen.
Resultaat
Conclusies
De impact van laagwater is groot in de chemie, maar omdat alternatieve modaliteiten weinig mogelijkheden bieden voor deze sector, zijn inmiddels diverse oplossingen gevonden om de leverbetrouwbaarheid hoog genoeg te houden, onder andere door inzet van laagwaterschepen.
Deze oplossingen zijn in andere segmenten minder voorhanden, waardoor daar een modal shift dreigt.
Voorspellingen voor het waterpeil worden met name op de korte termijn benut; op de langere termijn is de onbetrouwbaarheid (bandbreedte) te groot om nu nuttig te zijn.
Aanbevelingen
Brancheorganisaties, havenbedrijven en de Topsector kunnen gezamenlijk inzetten op het verbeteren van de ketensamenwerking en data-uitwisseling. Uit de rondetafel blijkt dat dit kan bijdragen aan het verminderen van de impact van laagwater, maar nog slechts beperkt door individuele bedrijven wordt opgepakt. De chemische sector blijkt redelijk goed om te kunnen gaan met de gevolgen van laagwater; in andere sectoren ligt dat anders, zo bleek tijdens de rondetafel. Inzoomen op andere sectoren kan bijdragen aan het identificeren van verder uit te werken oplossingen voor deze sectoren.