Emissievoorspeller
De insteek van de kennissessies was heel divers, vertelt Rutger Bijl, product owner bij Topsector Logistiek. “Er waren natuurlijk technische verhalen over de machines, maar er werd bijvoorbeeld ook gesproken over het psychologische aspect van de transitie naar emissieloos bouwen. Over hoe je opdrachtgevers, medewerkers en aannemers meeneemt in dit verandertraject. Zelf heb ik in een kennissessie uitleg gegeven over de Emissievoorspeller die de Topsector heeft ontwikkeld. Dat lijkt in deze context een vreemde eend in de bijt, omdat het over fossiele machines gaat, maar is wel degelijk relevant. We willen namelijk wel volledig ZE werken, maar het is soms nog eenvoudigweg niet haalbaar. We zitten nog in de transitiefase. De Emissievoorspeller geeft vroegtijdig inzicht in de totale verwachte emissies van een bouwproject en in de stikstofruimte op de projectlocatie. Dat maakt het mogelijk om gerichte keuzes te maken.”
ZE of een jongere machine?
“De Emissievoorspeller geeft inzicht in de uitstoot per machine, waardoor je een beeld krijgt welke machines de meeste impact hebben. Je kunt dus gericht machines inwisselen om aan de projecteisen te voldoen”, stelt Rutger. “Elektrificeren is dan een optie. Maar je kan ook het verschil zien tussen de impact van bijvoorbeeld een stage IIIA- of IIIB-motor en een stage IV- of zelfs stage V-motor: ook daar valt heel veel winst te behalen.
De reacties uit de zaal waren goed. Ik zag dat een paar van de deelnemers zich al meteen hebben aangemeld bij de Emissievoorspeller. Dat is mooi. Het is echt een bruikbare tool en is trouwens ook kosteloos te gebruiken.”
Verrassende resultaten meetprogramma
Aansluitend vertelde Orvo Pels, Living Lab-manager bij Topsector Logistiek, meer over het meetprogramma dat momenteel loopt, waarbij honderden bouwmachines tijdens het werk door middel van sensoren worden gemeten. Aan de ene kant wordt daarbij gekeken naar de fossiele werktuigen en wordt bijvoorbeeld uitgelezen hoeveel brandstof en AdBlue de machines in de praktijk gebruiken en wat de uitstoot aan de pijp daadwerkelijk is. Op die manier wordt nagegaan of de huidige berekeningen en formules kloppen. Aan de andere kant wordt ook elektrisch materieel gemeten, om helder te krijgen wat daar het energieverbruik van is: ook dat is relevant.
Orvo kon al een aantal interessante inzichten uit de Living Labs delen. Zo blijkt uit de voorlopige resultaten bijvoorbeeld dat het brandstofverbruik voor een aantal machineklassen – bij 35% motorbelasting – veel lager is dan altijd werd aangenomen,. Dat is een fijne boodschap: het laat zien dat de CO2-emissies in de praktijk lager zijn dan we denken en dat dit meetprogramma de eigenaren van machines belangrijke inzichten geeft. De eerste resultaten van het meten van de NOx-uitstoot komen nu binnen en worden binnenkort geanalyseerd.
Do’s en dont’s van elektrificatie
Sjoerd Jongsma, Living Lab-manager bij Topsector Logistiek, ging in zijn kennissessie in op elektrificatie en energielogistiek: de thema’s waarop hij zich focust in de verschillende Living Labs. “Ik ben ingegaan op twee projecten”, vertelt hij. “Het festival Into The Great Wide Open en de verbreding van de A1 door Heijmans. Het filmpje van Into The Great Wide Open gaf een mooi beeld van hun elektrificatieproces. Waar dit project kleinschalig is en vooral gebruikmaakt van klein materieel, is het project van Heijmans juist heel omvangrijk en wordt er met groot materieel gewerkt. Toch blijken de uitdagingen van elektrificatie in beide gevallen hetzelfde. De ervaringen uit de praktijk zijn ingedeeld in handige do’s en don’ts, die ik met de deelnemers heb doorgenomen. Dat overzicht delen we binnenkort ook op de website EACHbouwt.org.”
Samen stappen zetten
“Wat ik mooi vind aan dit werk voor de Topsector Logistiek, is dat wij de uitdagingen voor de markt inzichtelijk maken”, aldus Sjoerd. “We werken in de praktijk aan concrete oplossingen: samen met bedrijven en kennisinstellingen. Juist die samenwerking en die dagelijkse praktijksituaties maken duidelijk hoe we die transitie gezamenlijk tot stand kunnen brengen. Dat bleek ook nu weer. De Kennisdag vond dit jaar plaats bij het SOMA College in Harderwijk. Een van de aandachtsgebieden van elektrificatie is dat werknemers specifieke kennis nodig hebben om hier veilig mee te werken. We zijn inmiddels in gesprek met het SOMA College om te kijken of we daar een opleiding of training voor kunnen ontwikkelen en wat daar dan voor nodig is.”
Meer weten?
Wil je meer weten over elektrificatie van bouwmachines? Kijk dan op de website www.eachbouwt.org Voor specifieke vragen over emissies of het participeren aan het meetprogramma kun je contact opnemen met Orvo Pels: orvo.pels@topsectorlogistiek.nl.
