De Topsector Logistiek heeft TNO in april 2021 gevraagd een vergelijking te maken van de stikstof-uitstoot en -depositie voor containertransport via wegvervoer en binnenvaart. Het doel is om inzicht te krijgen in de impact op stikstof-depositie van modal shift van weg naar de binnenvaart. De analyse is uitgevoerd voor verschillende soorten vaartuigen en verschillende routes.
Naast het beperken van CO2-uitstoot is het verlagen van stikstof-uitstoot en – depositie een belangrijk maatschappelijk doel. De impact van modal shift op de NOx (stikstof)-uitstoot was tot nu niet duidelijk. De vergelijking tussen wegvervoer en binnenvaart is immers van veel factoren afhankelijk: de emissieklasse van de binnenvaartschipmotoren en de logistieke kenmerken van de routes, zoals
- vaarklasse van het schip
- de beladingsgraad
- het aantal lege kilometers bij retour- of voor- en natransport
- congestie
- et cetera.
Daarnaast is het van belang of een binnenvaartschip door of langs een Natura2000-gebied vaart, waardoor modal shift een direct effect kan hebben op de stikstofdepositie (neerslag van stikstof) in de omliggende natuurgebieden.
Vergelijkend onderzoek containervervoer en binnenvaart
Deze studie maakt naast kengetallen gebruik van de technische en operationele kenmerken van de routes en actieve schepen op deze routes om de NOx-uitstoot te berekenen. Hiertoe zijn interviews uitgevoerd met vijf containervervoerders. Voor de berekening van de NOx-uitstoot van het wegvervoer is gebruik gemaakt van de TNO Heavy Duty emissiedatabase. Om de uitkomsten tussen de verschillende routes van binnenvaart en wegvervoer goed te kunnen vergelijken zijn deze omgezet naar TEU.kilometer.
De 5 belangrijkste conclusies van TNO uit deze studie zijn:
- De NOx-uitstoot van binnenvaart per TEU-kilometer is hoger dan wegtransport.
- Dit geldt ook bij binnenvaartschepen met een CCR2 motor met nabehandeling.
- De aanwezigheid van stroming in vaarroutes beïnvloedt de NOx-uitstoot.
- De effectberekening van modal shift op de stikstofdepositie op natuurgebieden langs de vaarroute laten wel een groei zien, maar er worden geen grenswaarden overschreden.
- Een forse modal shift heeft slechts een klein effect op de stikstofdepositie in natuurgebieden langs de route Rotterdam-Noord Nederland.
TNO-advies: maatregelen ter reductie van de stikstofuitstoot
- Door de inzet van een stage V NRE motor; dit kan de NOx-uitstoot per container verder reduceren tot een niveau dat vergelijkbaar is met vervoer via de weg.
- Door aanpassing van het vermogen van de motoren, die vaak overbemeten zijn
- Door een dieselelektrische aandrijving toe te passen