Praktijkonderzoek naar veilige inzet van waterstofaggregaten
Met waterstofaggregaten wordt waterstof omgezet in elektriciteit. Hiermee kan relatief compact energie beschikbaar worden gemaakt op de bouwplaats. Sinds 2023 werkt een consortium onder leiding van Ohpen Ingenieurs, in samenwerking met moederbedrijf Koninklijke Oosterhof Holman, aan praktijkonderzoek naar de inzet van waterstofaggregaten op de bouwplaats. Dit gebeurt met steun van de Subsidieregeling Schoon en Emissieloos Bouwmaterieel van het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Het onderzoek is gericht op het ontwikkelen van toepasbare richtlijnen voor het gebruik van waterstofaggregaten, met oog voor technische, economische, veiligheids- en juridische aspecten. In de praktijk blijkt dat kennis en ervaring met waterstofaggregaten sterk uiteenlopen binnen de sector, zowel bij bouwbedrijven als bij omgevingsdiensten en veiligheidsregio’s. De behoefte aan betrouwbare informatie over onder meer veiligheid, businesscases en regelgeving is groot. “Dankzij deze praktische informatie, verzameld in een handboek, neemt de veilige inzet van waterstof op de bouwplaats toe, waardoor er meer én duurzamer gebouwd kan worden. Het helpt opdrachtgevers om hun duurzaamheidsambitie daadwerkelijk om te zetten in resultaat“, zegt Harmen van Schaik, partner Duurzame Infrastructuur bij TwynstraGudde.
“Dankzij deze praktische informatie, verzameld in een handboek, neemt de veilige inzet van waterstof op de bouwplaats toe, waardoor er meer én duurzamer gebouwd kan worden. Het helpt opdrachtgevers om hun duurzaamheidsambitie daadwerkelijk om te zetten in resultaat“
Harmen van Schaik, partner Duurzame Infrastructuur bij TwynstraGudde.
Doelstelling: duidelijkheid en praktische richtlijnen
Het platform bouwenopwaterstof.nl is opgezet om deze kenniskloof te overbruggen. Op basis van praktijkervaringen en sectorbrede analyse worden heldere toepassingskaders ontwikkeld voor waterstofaggregaten op emissieloze bouwplaatsen. De richtlijnen bestrijken zowel techno-economische vraagstukken als veiligheids- en juridische randvoorwaarden.
Handboek: basis voor veilige toepassing van waterstofaggregaten
Een belangrijk resultaat van het onderzoekstraject is het ontwikkelen van een handboek voor de veilige toepassing van waterstofaggregaten op de bouwplaats. Dit handboek is ontwikkeld om bouwprofessionals en overheden te ondersteunen bij het veilig inzetten van waterstofaggregaten. Het biedt concrete handvatten voor explosieveiligheid, het identificeren van risico’s en het nemen van passende veiligheidsmaatregelen. Het handboek helpt om incidenten tot een minimum te beperken en ondersteunt de naleving van relevante wet- en regelgeving. Door het handboek breed beschikbaar te stellen en regelmatig te actualiseren op basis van nieuwe praktijkervaringen, wordt de sector gefaciliteerd in een verantwoorde en toekomstbestendige inzet van waterstof.
Waterstof als onderdeel van de energiemix
Waterstof fungeert in de bouwsector als een flexibele en duurzame energiedrager, aanvullend op elektrificatie. Het maakt het mogelijk om pieken in de energiebehoefte op te vangen en bouwplaatsen (semi) onafhankelijk van het elektriciteitsnet te laten functioneren. Dit is essentieel voor het realiseren van emissievrije bouwplaatsen op locaties waar netcongestie of beperkte netcapaciteit elektrificatie de zero emissie bouwplaats bemoeilijkt. Door waterstof te integreren in de energiemix kan de sector inspelen op de groeiende vraag naar duurzame en betrouwbare energievoorzieningen. “Er spelen veel vragen over de veilige inzet van waterstof(aggregaten) op de bouw. Die antwoorden gaan we zoeken in dit gezamenlijke traject, zodat we eerlijk kunnen vertellen welke plek waterstof heeft in de energiemix op de bouwplaats vanuit veiligheidsperspectief“, zegt projectleider Sjoerd Jongsma van Topsector Logistiek.
Groene waterstof wordt geproduceerd met duurzame elektriciteit, opgeslagen in cilinders of containers, en ter plaatse ingezet, waardoor het bijdraagt aan de reductie van CO₂- en NOx-uitstoot en het behalen van klimaatdoelstellingen.
“Er spelen veel vragen over de veilige inzet van waterstof(aggregaten) op de bouw. Die antwoorden gaan we zoeken in dit gezamenlijke traject, zodat we eerlijk kunnen vertellen welke plek waterstof heeft in de energiemix op de bouwplaats vanuit veiligheidsperspectief”
Sjoerd Jongsma, projectleider bij Topsector Logistiek
Vooruitblik
Met praktijkonderzoek, het handboek en structurele kennisdeling levert bouwenopwaterstof.nl een bijdrage aan de versnelling van de energietransitie op de bouwplaats. Gevalideerde en werkbare praktijkrichtlijnen ondersteunen de sector bij het veilig en verantwoord inzetten van waterstofaggregaten als onderdeel van de toekomstige energiemix.
“Meer uniformiteit in de veiligheidsinrichting rondom waterstoftoepassingen vergemakkelijkt de beoordeling van soortgelijke aanvragen door het lokaal bevoegd gezag, waardoor de inzet van waterstofaggregaten binnen werkbare termijnen kan worden goedgekeurd“, aldus Ömer Türkmen, projectleider R&D bij Koninklijke Oosterhof Holman.
De komende maanden staan in het teken van het verder valideren van het handboek aan de hand van praktijkproeven op meerdere bouwplaatsen. De opgedane kennis wordt breed gedeeld via onder meer video’s, interviews en infographics. Deze film is dus de aftrap van een grotere communicatiereeks over waterstofaggregaten op de bouwplaats.
“Meer uniformiteit in de veiligheidsinrichting rondom waterstoftoepassingen vergemakkelijkt de beoordeling van soortgelijke aanvragen door het lokaal bevoegd gezag, waardoor de inzet van waterstofaggregaten binnen werkbare termijnen kan worden goedgekeurd“
Ömer Türkmen, projectleider R&D bij Koninklijke Oosterhof Holman
Kennispartners en sectorbrede samenwerking
Het onderzoekstraject wordt, naast bovengenoemde ontwikkelende partijen, breed gedragen door een netwerk van partners uit overheid, aannemerij, verhuurders van brandstofcelsystemen, waterstoftransporteurs, kennisinstellingen en brancheorganisaties. Deze partners zijn gezamenlijk betrokken bij de kennisontwikkeling en verspreiding van het handboek voor de veilige toepassing van waterstofaggregaten op bouwplaatsen.
Het netwerk bestaat uit:
- Brandstofcelsysteem leveranciers/verhuurders: Genpower, Watermeln, Mourik EGP, Hyer Power, Nexus Energy en NedStack
- Waterstof(opslag) leveranciers/transporteurs: Van Staveren, Westfalen, Kuster en Roger Energy
- Aannemers: Koninklijke Oosterhof Holman, A. Hak, KWS, GMB, Beens Groep, Verboon Maasland en Hakkers
- Brancheorganisaties: Koninklijke Bouwend Nederland en Emissieloos Netwerk Infra
- Overheden: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland
