Het Topsector Logistiek festival draaide dit jaar om de ‘kracht van de logistiek’. Van zorglogistiek tot het leveren van voedsel of de bevoorrading van steden: logistiek is overal en zowel nu als in de toekomst cruciaal voor de energietransitie en de circulaire economie.
Voor iedere uitdaging praktische inspiratie
Tegelijkertijd loopt de logistiek tegen steeds meer uitdagingen aan. De fysieke ruimte is beperkt, de uitstoot dient te worden teruggedrongen, de personele tekorten zijn enorm en de bestaande infrastructuur is sterk aan onderhoud en renovatie toe. Toch kan de logistieke sector deze uitdagingen nu al het hoofd bieden én een nog grotere bijdrage leveren aan de maatschappij. Het Topsector Festival gaf voor ieder van die uitdagingen praktische oplossingen, succesverhalen en tools om vol inspiratie mee naar huis te gaan.
Plenair programma
Voorzitter Joost Hoebink trapte (zowel letterlijk als figuurlijk) de bal af voor het plenaire programma in de de Kuip in Rotterdam met een videoboodschap van de Minister van I&W.
Minister Mark Harbers van Infrastructuur & Waterstaat:
“Zonder jullie (logistiek professionals) staat Nederland stil. Dan blijven de supermarkten leeg, worden pakketjes niet bezorgd, ligt de bouw van woonwijken stil en kan onze economie niet groeien. Veel mensen realiseren dat niet [..] en voor welke grote uitdagingen de sector staat. [..] Om die het hoofd te kunnen bieden, moet er ingezet worden op innovatie, efficiency en samenwerking. “
Aad Veenman – boegbeeld Topsector Logistiek
Boegbeeld van Topsector Logistiek, Aad Veenman, schetste een optimistisch beeld naar de toekomst en hoe het bedrijfsleven, kennisinstellingen en de overheid de schouders eronder zetten.
“De sector is er doordrongen van de urgentie van de duurzame transitie is en krijgt nu de gelegenheid om zich al te oriënteren. De boodschap naar de politiek? Wij gaan gewoon door, we kunnen het ons niet permitteren om te wachten. Inzetten op logistiek nu geeft kansen voor de toekomst. Binnen de Topsector Logistiek is dit precies wat we doen. Het resultatenboek laat ook zien waar die samenwerkingen toe hebben geleid tot dusver. ”
Vragenronde ‘de slimste mens’
Door Joost wordt een gemêleerd panel flink aan de tand gevoeld door ingezonden vragen vanuit professionals uit de sector van jong en oud, zoals een ondernemer die vroeg: “waar moet je op inzetten als je je wilt voorbereiden op de zero-emissiezones?” Het antwoord komt van Roy Bolscher, duurzaam ondernemer in hart en nieren en is samenvattend: “begin klein (bijvoorbeeld bij één elektrische wagen, één zonnepaneel of één laadbatterij) en wacht niet op het beleid van Brussel. Kijk wat het doet, reken door en ga zo verder.”
Een scholier vroeg: “ik heb zoveel mogelijkheden qua studies en banen, waarom zou ik in de logistiek gaan werken?” Annemarie Terpstra: “Vooral omdat het echt leuk en uitdagend is! Elke dag is anders.”
De laatste ingezonden vraag was “Voor de energietransitie en circulaire economie zijn andere grondstoffen en dus andere logistieke processen nodig. Zijn we wel geëquipeerd om de noodzakelijke logistiek voor de energietransitie in te richten?” Het antwoord van Jan Fransoo ging over het feit dat we op een andere manier de logistieke keten moeten inrichten en goed moeten nadenken over de ruimtelijke invulling daarvan.
Blijvende verandering begint in het brein
Ayca Szapora praat ons als neurowetenschapper bij over de werking van ons brein. Uit de verschillende oefeningen met het publiek blijkt al snel dat we veel aannames maken en de wereld bekijken vanuit een eigen bril. Dat maakt nieuwe dingen aanleren bijzonder ingewikkeld. Hoe maak je verandering dan wel duurzaam? De sleutel is: Onze neocortex houdt van een duidelijk doel. Maak het daarom makkelijk (denk aan het ‘mand’ filmpje), houd een balans tussen ‘plezier’ en ‘pijn’ (denk aan het reptielenbrein dat snel in ‘fight or ‘flight’ mode schiet) en zorg dat je publiek zich gezien en gehoord voelt door aan te sluiten bij hun interesses – dat vergroot urgentie. Tot slot; stel concrete, kleine stappen voor die men sneller in hun routines kan opnemen met de regel “Als, dan..”
Break-out sessies
Met de break-out sessies in de middag werd stevig ingezet op prangende vraagstukken uit verschillende hoeken van het logistieke speelveld, zoals:
- Energietransitie
Vraag jij je ook af hoe je het straks voor elkaar krijgt? CSRD, CO2-emissies, verduurzaming, carbon footprinting en elektrificatie: iedereen krijgt vroeg of laat mee te maken met de energietransitie.
Tijdens verschillende sessies ging het vooral over praktische tools voor de beleids-en bedrijfsvoering en het efficiënt inrichten van geld, tijd en mensen.
Het benutten van laadcapaciteit gaat bijvoorbeeld over hoe je omgaat met ‘lege kilometers’, maar ook congestie en toename van tijdsvensters. Door goede rekenmodellen leer je laadcapaciteit beter kunt benutten terwijl je meer kunt doen met minder: geen overbodige luxe in tijden van personeelskrapte.
Bij de havens is verduurzaming al lang geen optie of keuze meer: het wordt een ‘license to operate’. De hele keten moet samenwerken en investeren om versnelling van verduurzaming te realiseren: verladers, schippers, haven en binnenhavens, maar ook de infrastructuurbeheerders. Daarbij moet niet alleen gekeken worden naar type propulsie, maar naar verschillende technologieën afhankelijk van je schip en transportkosten, route en infrastructuur. Het doel overstijgt de middelen.
Joint-Corridors Off-Road reikte tijdens het event een prijs uit voor een ‘multimodaal kampioen’ uit hun multimodale programma. Een deelnemer uit de sessie vertelt:
“Ik ben een echte believer van intermodaal. Daarom heb ik ons van origine wegvervoer familiebedrijf omgeturnd tot een intermodale ketenregisseur wat er uiteindelijk toe geleid heeft dat we in 2016 onze naam hebben aangepast naar Swagemakers Intermodaal Transport. Dit bedrijf heb ik trouwens wel verkocht in 2018 aan 3MCT. 3MCT is de ketenregisseur voor multimodaal transport. Het is en blijft een moeilijke opgave om bedrijven de overstap te laten maken naar intermodaal vervoer, daarom is het ook zo belangrijk voor ons om aan te sluiten bij Joint Corridors Off Road voor de exposure van de terminal maar ook voor onze klanten en natuurlijk voor onze verdere schaalvergroting.” - Veerkracht/voorspelbaarheid
Hoe zorgen we ervoor dat de vaarwegen met laag water bevaarbaar blijven? Wat is een toekomstbestendige infrastructuur? In de deelsessies over het thema ‘veerkracht en voorspelbaarheid’ ging het het over onderwerpen als klimaatverandering en toekomstscenario’s voor veilig en betrouwbaar multimodaal vervoer. Met gedegen analyses in de keten kun je wél gaan voorspellen en anticiperen op ontwikkelingen op de markt.
Voorspelbaarheid blijkt voor ieder toepassingsgebied van de Topsector Logistiek relevant, zoals in de bouw, de supply chain en bijvoorbeeld de binnenvaart. Zo werden in de sessies voorbeelden gegeven van transparante, betrouwbare en herbruikbare methodes voor alle ketenpartijen voor het voorspellen van stikstofuitstoot.
Ander onderzoek wat werd aangehaald draagt bij aan het in kaart brengen van verschillende (risico)scenario’s voor laag vaarwater en de impact op het transportsysteem en verschillende stakeholders. Om veerkracht te bereiken moeten er keuzes gemaakt worden met andere inrichting van supply chains.
- Mens, maatschappij en logistiek
Technologische ontwikkelingen volgen elkaar snel op: er is een verschuiving zichtbaar van logistieke skills naar data gedreven competenties in human capital. Het thema ‘mens, maatschappij en logistiek’ geeft aandacht aan onze leefomgeving en de eisen van logistieke professionals van de toekomst, wat je allemaal kunt doen met artificial intelligence voor bijvoorbeeld operations of capaciteitsmanagement en welke meerwaarde curricula voor de toekomst kunnen hebben voor het bedrijfsleven.
In de sessie over digitalisering in de logistiek werd ChatGPT als lichtend voorbeeld genomen van de snelle opvolging van technologie en soms skeptische houding ten opzichte van AI. Toch gaan veel nieuwe softwareontwikkelingen in de kern over het automatiseren en optimaliseren van processen, niet het vervangen maar het ondersteunen van mensen. De consensus is dan ook dat mensen altijd nodig zullen zijn, maar simpelweg nieuwe skills nodig zullen hebben voor deze ontwikkelingen. De technologie is nog niet goed genoeg om het logistieke planningsproces al volledig over te nemen.
Het vertalen van deze gewenste skills naar eigen innovatie-en personeelsbeleid was ook een speerpunt, naast het vormgeven van nieuwe curricula en tools en games om studenten klaar te stomen voor de toekomst. - Circulair
In 2050 in Nederland 100% circulair. Dat vraagt om een nogal fundamentele verandering voor het bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid en vooral een andere organisatie van ketens. Aan de hand van voorbeelden uit verschillende living labs wordt een praktisch beeld geschetst van de uitdagingen en kansen van de circulaire economie en wat je vooral nú al kunt gaan doen.
Tijdens een van de sessie werd het project LINCIT wordt circulariteit vanuit een ecosysteemperspectief benadert met vier stappen: Klein beginnen, Partnerschappen herdefiniëren, het ecosysteem opschalen en meten. Circulariteit is immers geen eigenschap van één product, dienst of businessmodel – het is een eigenschap van een systeem. Circulariteit vraagt dus om een bredere visie en samenwerking. - Steden
Toename van distributiecentra, zero-emissieszones en congestie. Het zijn zomaar een paar voorbeelden van grote dilemma’s die vragen om een toekomstbestendige aanpak en slimmer denken. Op het Topsector Logistiek Festival kwamen de nieuwste ideeën rondom deze uitdagingen samen. Zo werd er bijvoorbeeld gepraat over de handreikingen voor duurzame gebiedsontwikkeling, waarin ondernemers en overheid praktische ideeën krijgen voor het inrichten van hun elektrisch vervoer voor de zero-emissiezones van de binnenstad.
In een sessie voor accountants ligt de focus op ondernemers die bewust zijn van de komst van zero emissie zones, maar nog hulp nodig hebben bij het maken van de juiste keuzes. Succesverhalen van andere ondernemers helpen daarbij.
- Digitalisering
Digitaal zakendoen is de nieuwe standaard: onderlinge afspraken, planningen, transacties, overdrachten en meldingen worden zoveel mogelijk door de IT-systemen van de betrokken bedrijven en overheden. Enkele praktijkcases tonen al aan dat het kan en werkt.
Decentraal data delen helpt om de keten efficiënter te maken. De Basis Data Infrastructuur (BDI) is het fundament om dit veilig en effectief te doen. Voor digitale vrachtbrieven werd de praktische toepassing van de BDI getoond aan de hand van een demo. Met de nieuwe verordening eFTI, waarin digitale vrachtbrieven in 2025 verplicht worden gesteld vanuit de EU, wordt de urgentie van digitaal zakendoen nog eens extra onderstreept.
Ook voor de gezondheidszorg zijn gedecentraliseerde data ecosystemen zoals African Health Data veelbelovend. Zo vergroten ze de beschikbaarheid door informatie over voorraden, transport, orders, prijzen en medische data en redt dit systeem levens.
Tot volgend jaar!
Zien we jou ook volgend jaar weer? Schrijf je hier voor onze nieuwsbrief en blijf op de hoogte van het laatste nieuws en events van de Topsector Logistiek.