Dit artikel is in samenwerking met BouwMachines tot stand gekomen.
Bij een eerder project dat Topsector Logistiek in het kader van het kennis- en innovatieprogramma Schoon en Emissieloos Bouwen (SEB) uitvoerde, werden de meetgegevens van honderden machines op diverse bouwlocaties in kaart gebracht. “Die gegevens hebben ons al een hoop gebracht,” vindt Mulders, “maar nu gaan we nog een stap verder. We hebben een graafmachine uitgerust met alle mogelijke sensoren, zodat we continu alle activiteiten kunnen monitoren, controleren en analyseren: CAN bus, brandstof flowmeters, een API-koppeling met OEM’ers (de producenten), luchtinlaatstroom, NOx-sensor en AdBlue. De resultaten van al die sensoren worden continu met elkaar vergeleken. Komen de gegevens van de brandstof flowmeters overeen met die van de CAN-bus en de OEM’ers? Hoeveel AdBlue wordt er daadwerkelijk gebruikt en onder welke condities leidt dat tot een daling van de stikstofuitstoot? Welk effect heeft de temperatuur van de uitlaat bijvoorbeeld hierop? En wat zijn de onderlinge effecten precies? Dat gaan we nu allemaal uitzoeken.” De graafmachine in kwestie is een Komatsu PC290 van Ballast Nedam, die wordt ingezet bij het verbeteren van de A27.
Data valideren
Tijdens het project wordt nauw samengewerkt met meetpartijen Fleets-Online, Hyrde, Localyse en GPS-Buddy en met TNO. Mulders: “Uit de AUB-methode blijkt welke data nodig zijn om emissies te kunnen berekenen. Nu gaan we ook de daadwerkelijke emissie aan de uitlaat meten. Daarmee is het cirkeltje rond. Je kan de data, de rekenmethodes die je toepast en de resultaten valideren, omdat je de daadwerkelijke emissies hebt. We zijn blij dat we tijdens het onderzoek kunnen samenwerken met TNO, omdat zij de afgelopen jaren al veel kennis hebben opgebouwd over dit onderwerp. TNO gaat kennis overdragen door middel van demonstraties, hulp bij installatie, concrete handleidingen en instructievideo’s. Daarna gaan de meetpartijen zelf de emissie meten met eigen apparatuur. TNO is dan nog betrokken voor een beoordeling van de inbouw en dataverwerking. Zo willen we tot een uniforme methode voor mobiele werktuigen komen om emissies te meten en berekenen.”
Exact weten hoe het zit
Goed nieuws, vindt programmamanager Leon Simons: “Je kan uitstootdata modelleren en berekenen tot je een ons weegt, maar om precies te weten hoeveel er onder welke omstandigheden wordt uitgestoten, moet je meten. Zo is het bijvoorbeeld nog niet goed bekend hoe je in de praktijk op een nauwkeurige manier het AdBlue-verbruik kunt bepalen in relatie tot het brandstofverbruik en wat het effect hiervan is. Op basis van de gegevens die we nu gaan verzamelen, weten we straks exact hoe het zit. Met die kennis kan het gebruik van de modellen worden verbeterd.”
Op dit moment is de Komatsu de enige machine dis uitgerust met alle bovengenoemde sensoren, maar eind januari wordt een Stage V motor ook uitgerust met extra sensoren. Het programma loopt tot de zomer van 2026 en het is de bedoeling dat er genoeg bouwmachines worden gemeten om tot een representatief beeld van de Nederlandse vloot van bouwmachines te komen.
