Interview met Arjen de Feijter: handvatten om bouwlogistiek te sturen

“Overheden hebben behoefte aan instrumenten om te sturen op efficiënte en duurzame bevoorrading van bouwprojecten”, aldus Arjen de Feijter, projectleider bij Topsector Logistiek. “Zo kunnen zij namelijk invloed uitoefenen op thema’s als veiligheid, bereikbaarheid en luchtkwaliteit.” In het Living Lab Gebiedsgerichte aanpak werkt hij daarom aan oplossingen waar alle partijen bij gebaat zijn. “Het is belangrijk dat overheden en marktpartijen al heel vroeg in het proces de samenwerking opzoeken.”

Mobiele werktuigen en bouwlogistiek

Het Living Lab Gebiedsgerichte aanpak is een van de vijf Living Labs onder het programma Mobiele werktuigen en bouwlogistiek*, dat door Topsector Logistiek wordt uitgevoerd en bijdraagt aan schoon en emissieloos bouwen. Sinds het vorige interview met Arjen, eind 2024, is er een hoop gebeurd. “We richten ons niet meer uitsluitend op een gebiedsgerichte aanpak,” vertelt hij, “we verkennen ook hoe de gemeente naar de stad als geheel kan kijken. We onderzoeken op welke wijze overheden de bouwlogistieke aanpak kunnen beïnvloeden en streven daarbij naar een eenduidige aanpak die landelijk kan worden ingezet. Dit betreft soms regulerende instrumenten, zoals vergunningen en ontheffingen, maar er is zeker ook aandacht voor de samenwerking met ontwikkelaars en aannemers.”

Samenwerking gemeenten

“Om dat te realiseren, startten we workshops met zeven gemeenten, waarin zij hun ervaringen delen en we producten ontwikkelen voor henzelf en andere gemeenten. De deelnemende gemeenten zijn hier heel enthousiast over. Er komen ook experts langs, om bijvoorbeeld toe te lichten hoe ze de Omgevingswet kunnen benutten om te sturen op bouwlogistiek of hoe ze kunnen omgaan met de controle op naleving en handhaving. Zo horen ze steeds uit eerste hand wat de mogelijkheden zijn en krijgen we ook kwalitatief betere producten. We ontwikkelen bijvoorbeeld een beleidsnota bouwlogistiek en verkennen welke voorwaarden gemeenten kunnen opnemen in een omgevingsvergunning of anterieure overeenkomst. Of een format voor een impactanalyse of een BLVC-kader: een kader voor Bereikbaarheid, Leefbaarheid, Veiligheid en Communicatie. Dat soort producten worden allemaal gedeeld op de Kennisbouwplaats.”

Oplossingen in de praktijk

“We zien echt dat gemeenten onze producten ‘adopteren’ en verder brengen binnen de interne organisatie. Voor ons was het bijvoorbeeld een mooie bevestiging dat het projectteam van gebiedsontwikkeling Rotterdam Central District XL, een megabouwopgave rondom het Hofplein, de aanpak van Katendrecht heeft opgepakt en op eenzelfde manier gaat werken. Wij gaan ze ondersteunen bij het ontwikkelen en toepassen van een gebiedsgerichte aanpak. Maar we zien bijvoorbeeld ook dat de gemeente Groningen met de producten werkt die we hebben ontwikkeld. Zo hebben ze op basis van de Beleidsnota Bouwlogistiek een ‘Aanpak verduurzaming bouwlogistiek’ opgesteld en laten vaststellen door het college. De gemeente heeft het opstellen en effectueren van een BLVC-kader als een van de focuspunten benoemd. Onze producten en workshops hebben dus impact op de praktijk. Je ziet dat de gemeenten er zelf mee aan de slag gaan en dat gemeenten elkaar ook buiten de workshops opzoeken. Zo gaat het balletje rollen. Ook bij gemeenten die niet direct betrokken zijn. Die proberen we nu verder te enthousiasmeren, bijvoorbeeld door webinars aan te bieden over dit onderwerp, maar ook door kennis en producten te delen op de Kennisbouwplaats.”

Drones

Naast het organiseren van de workshops worden er ook andere projecten opgestart. Arjen: “We onderzoeken nu of we drones kunnen inzetten voor het bevoorraden van bouwprojecten. Vooral bij hoogbouw kan een drone meerwaarde bieden om kleine goederen naar boven of beneden te brengen. We verkennen de randvoorwaarden voor het inzetten van drones, zoals het voldoen aan wet- en regelgeving, het naleven van technische en vliegregels en het waarborgen van privacy en veiligheid. Maar ook praktische aspecten, zoals hoeveel gewicht de verschillende drones kunnen meenemen en hoeveel meter ze uit de gevel moeten blijven. En of ze iets binnen de gevel kunnen afleveren of dat daar een platform voor nodig is. Dat testen we nu in een veilige omgeving.”
“Daarna onderzoeken en testen we de mogelijkheden van drones binnen de bouwhekken, als aanvulling op de drukbezette bouwlift. En uiteindelijk testen we of goederen ook vanaf een bouwhub of leverancier naar de bouwlocatie kunnen worden vervoerd. In december 2025 gaan we op twee bouwplaatsen aan de slag.”

Compacte bouwplaats

Het project ‘de compacte bouwplaats’ wordt met ondersteuning van de gemeenten Amsterdam en Den Haag uitgevoerd. “De bouwopgave moet voor een groot deel binnenstedelijk worden opgelost,” licht Arjen toe, “dus is het extra belangrijk om hinder te beperken en de openbare ruimte efficiënter te gebruiken. Gemeenten willen daarom meer grip krijgen op de omvang van bouwplaatsen. Ze streven naar bouwplaatsen die niet groter zijn dan de strikt noodzakelijke bouwveiligheidszone, waarbij bouwmethodieken die minder beslag leggen op de openbare ruimte worden gestimuleerd. Door de opslag van bouwmaterialen en -materieel zoveel mogelijk te verplaatsen naar bouwhubs, spullen just-in-time te leveren en bouwbusjes aan de rand van de stad te parkeren, wordt de ruimteclaim beperkt. We onderzoeken hoe gemeenten kunnen aansturen op een compacte bouwplaats en hoe ze marktpartijen hierbij kunnen betrekken. Daarnaast maken we een overzicht van de oplossingsrichtingen voor aannemers.”

Bouwpersoneel

Er is daarnaast aandacht voor het aan- en afrijden van bouwpersoneel van en naar de bouwplaats. Dit zijn bij een gemiddelde bouwplaats al snel zo’n 40-80 voertuigen per dag. Bij grote binnenstedelijke bouwopgaven, waar tegelijkertijd op meerdere bouwplaatsen wordt gewerkt, kunnen de aantallen fors toenemen. Dat zorgt regelmatig voor parkeeroverlast en onveilige situaties, maar ook voor het bouwpersoneel is het niet altijd prettig om de bouwplaats te bereiken en een geschikte parkeerplek te vinden. Arjen: “In opdracht van de Topsector Logistiek wordt samen met aannemers verkend hoe ze met name in het inkoopproces kunnen sturen op de manier waarop het bouwpersoneel naar de bouwplaats reist.”

Ondersteuning gemeenten

”We ondersteunen ook de gemeente Utrecht door de inzet van diverse specialisten. Zo ontwikkelt een projectleider BLVC beleidsmatige kaders voor sturing op stedelijke bouwlogistiek, toetst hij de effectiviteit van de BLVC-systematiek en ontwikkelt en toetst hij een methodiek om ritreductie te monitoren. Daarnaast gaat een bouwlogistiek makelaar het gesprek aan met de markt om het gemeentelijk beleid te toetsen én om input op te halen ten behoeve van het beleid. En in een publiek-private samenwerking worden afspraken gemaakt over hoe de bouwlogistiek zo efficiënt mogelijk te organiseren. De bevindingen en ontwikkelde producten delen we weer met de markt om zo opschaling te bewerkstelligen.”

Samenwerken

“Wat ik bij veel projecten binnen het Living Lab zie, is dat de financiële en maatschappelijke baten het grootst zijn wanneer al vroegtijdig in het proces wordt nagedacht over hoe de bouwlogistiek te organiseren. Dit betekent dat het thema goed ingebed moet zijn binnen gemeentelijk beleid en dat de gemeente het voortouw neemt om marktpartijen bijeen te brengen. Het is geen thema dat de lijnorganisatie ‘er even bij doet’. Er is echt een persoon met mandaat nodig die afdelingen helpt om beleid op bouwlogistiek te operationaliseren; om een werkwijze te ontwikkelen, toe te passen, te valideren en in te bedden. Een goede samenwerking binnen de gemeente en met marktpartijen resulteert in efficiënte bouwlogistiek en daarmee in minder hinder voor de omgeving. En daarbij is iedereen uiteindelijk gebaat.”

Meer weten?

Wil jij meer weten over Arjen's projecten of het programma Mobiele werktuigen en Bouwlogistiek? Neem dan contact op met info@topsectorlogistiek.nl.