Omgevingswet onder de loep: flinke veranderingen voor de bouwsector

De invoering van de Omgevingswet heeft grote gevolgen voor de Nederlandse bouwsector. Dat blijkt uit een nieuwe memo van Topsector Logistiek, waarin de impact van de wet helder in kaart is gebracht. De wet vervangt een groot aantal eerdere regels en introduceert nieuwe verplichtingen voor bouwbedrijven, ontwikkelaars en gemeenten.

Minder versnippering, maar ook nieuwe regels

De Omgevingswet bundelt 26 verschillende wetten en zo’n 120 besluiten tot één overkoepelend systeem. Dat moet volgens de overheid leiden tot meer overzicht, minder bureaucratie en snellere procedures. Maar volgens het onderzoek is die eenvoud nog niet direct zichtbaar in de praktijk. Zo zijn er naast deregulering juist ook nieuwe verplichtingen ontstaan.

Grootste verandering: onafhankelijk toezicht op de bouwkwaliteit

Een van de meest impactvolle wijzigingen is de Wet Kwaliteitsborging (Wkb). Waar voorheen gemeenten toezicht hielden op de uitvoering, neemt nu een onafhankelijke kwaliteitsborger dit over. Deze controleur moet vanaf de ontwerpfase tot na oplevering beoordelen of een gebouw voldoet aan alle technische eisen. Voorlopig geldt deze regel alleen voor eenvoudige nieuwbouw zoals eengezinswoningen en kleine kantoren, maar de verwachting is dat dit de komende jaren verder wordt uitgebreid.

Participatie en veiligheid: meer werk in de voorbereiding

Onder de Omgevingswet kunnen gemeenten verplicht stellen dat omwonenden vroegtijdig worden betrokken bij nieuwe bouwprojecten. Initiatiefnemers moeten dan aantonen dat zij participatie hebben georganiseerd en wat er met de inbreng is gedaan.

Daarnaast moet voor elk project een risicomatrix worden ingevuld. Als daaruit blijkt dat de omgeving extra risico loopt, is een Veiligheidscoördinator directe omgeving verplicht. Deze nieuwe rol komt naast de al bestaande veiligheidscoördinator op de bouwplaats zelf.

Emissiereductie: nu beperkt, straks mogelijk veel strenger

De memo signaleert ook nieuwe verplichtingen rond schoner werken. Bij bouw- en sloopprojecten moeten initiatiefnemers ‘adequate maatregelen’ nemen om stikstofuitstoot te beperken. De huidige eisen zijn nog beperkt, maar Topsector Logistiek verwacht dat deze de komende jaren fors kunnen worden aangescherpt, passend bij de ambitie van schoon en emissieloos bouwen.

Vertraging bij vergunningen door nieuw loket en nieuwe procedures

Door de komst van het nieuwe digitale Omgevingsloket en strengere indieningsvereisten kampen sommige gemeenten en bouwbedrijven momenteel met vertragingen. Het wennen aan nieuwe procedures, documenten en formulieren zorgt voor een zwaardere administratieve last.

Conclusie: grote omslag voor bouwers, met blijvende gevolgen

Volgens Topsector Logistiek is de impact van de Omgevingswet aanzienlijk, vooral door de nieuwe rollen, extra documenten en strengere procedures. De grootste verandering ligt in de Wkb, maar ook participatie, veiligheid en emissiereductie gaan het bouwproces blijvend veranderen.

Verwacht wordt dat de wet op de lange termijn zal bijdragen aan een betere bouwkwaliteit en meer transparantie richting bewoners en belanghebbenden. In de tussentijd zullen bouwbedrijven moeten investeren in kennis, tijd en aanpassingen om met de nieuwe regels te kunnen werken.