Bouwprojecten leiden tot een groot aantal transporten om grondstoffen en materialen van leveranciers naar de juiste plek te vervoeren. Grofweg is één op de drie vrachtwagens op ons wegennet gerelateerd aan de bouw. In de stedelijke gebieden is dit aandeel nog tastbaarder: dagelijks meer dan 200.000 bestelbusjes en 20.000 vrachtwagens. Al dit verkeer zorgt voor veel CO2-uitstoot en heeft impact op de bereikbaarheid, leefbaarheid en duurzaamheid in steden. Dit veroorzaakt files naar en binnen steden, geluidsoverlast en luchtvervuiling. De vraag rijst dan ook: kan dit niet slimmer?
Onderzoek van TNO toonde al aan dat ‘duurzame bouwlogistiek’ hinder en kosten reduceert. Door het logistiek verkeer in de gehele bouwketen af te stemmen, van architect naar de aannemer tot de werknemers op de bouwplaats, kan de bouw zo effectief en efficiënt mogelijk plaatsvinden. Zo kan het aantal bouwkilometers flink verminderen. TKI Dinalog en SmartwayZ.NL werken intensief samen om nieuwe methoden voor efficiëntere bouwlogistiek te ontwikkelen. Zogenaamde ‘bouwhubs’ en ‘control towers’ bieden interessante perspectieven.
Bouwhubs bieden op korte termijn al een uitkomst
Een oplossing om logistiek in de bouwketen nu al te optimaliseren, is de inzet van een ‘bouwhub’. Een bouwhub is een verzamellocatie van bouwmaterialen aan de rand van de stad. Vanaf deze locatie worden dagpakketten naar bouwplaatsen getransporteerd. Dit garandeert dat alleen die materialen op de bouwplaats komen die echt nodig zijn, just-in-time. Daarnaast wordt door het consolideren van materialen het aantal ritten drastisch verminderd.
TKI Dinalog testte eerder al met bouwhubs in de praktijk. Bas van Bree, programmamanager van TKI Dinalog: “Bij verschillende bouwprojecten in onder meer Utrecht en Amsterdam bleek bij monitoring dat 50 tot 80 procent van de ritten in de stad naar de bouwplaats kan worden vermeden. In de praktijkproeven zijn al 260.000 kilometers daardoor bespaard.”
Regie door de hele bouwketen met ‘control towers’
Stefan Sels, projectleider Smart Logistics bij SmartwayZ.NL: “Het afstemmen van bouwlogistiek in de hele keten heeft niet alleen voordelen voor bouwers qua kosten en efficiëntie, het draagt ook positief bij aan gemeentelijke doelen op het gebied van bereikbaarheid, leefbaarheid en duurzaamheid. Kijk bijvoorbeeld naar woningbouw: door een goede afstemming van bouwlogistiek in de keten kunnen bouwprojecten sneller gerealiseerd worden. Daarnaast leidt het tot minder verkeer, waarmee het bijdraagt aan doelstellingen op gebied van klimaat en een veilige leefomgeving.”
In de toekomst zal betere aansturing nodig zijn in de hele bouwketen. Bijvoorbeeld door de inzet van ‘control towers’, platformen waarmee afstemming in de keten van leveranciers tot bouwplaats gerealiseerd kan worden. Van Bree: “De ontwikkeling en inzet van een ‘control tower’ voor de bouwlogistiek kan uitkomst bieden. Een dergelijke ‘control tower’ zou het overzicht kunnen krijgen over de hele bouwketen en de logistieke stromen kunnen bundelen waar zinvol en mogelijk. Er worden nu al serieuze stappen gezet richting een dergelijk concept, bijvoorbeeld door beter informatie te delen tussen partijen in de keten. Om nog meer impact te maken op bereikbaarheid en duurzaamheid wil je echter structureel over verschillende bouwlogistieke stromen heen beslissingen kunnen nemen, met betrekking tot onder meer planning van transporten en bundeling van zendingen.”
3 miljoen kilometers besparen met 21 bouwprojecten in Eindhoven
Monique List-de Roos, wethouder mobiliteit: “Eindhoven heeft een grote bouwopgave de komende jaren; er staan tot en met 2022 meer dan 13.000 woningen gepland. Ongeveer de helft daarvan komt in het centrum van de stad, Strijp en de Spoorzone. Dat betekent ook veel bouwverkeer de komende tijd. Daar moeten we slim mee omgaan als we de stad gezond en bereikbaar willen houden voor onze bewoners en bezoekers. Een bouwhub helpt het bouwverkeer in de binnenstad te beperken en draagt bij aan onze klimaatambities.” SmartwayZ.NL helpt de gemeente met een plan om dit logistiek goed te regelen, omdat veel van de bouwprojecten in het drukbezochte stationsgebied liggen. Inefficiënte bouwlogistiek waarbij bouwplanningen, uitvoering en leveringen niet op elkaar zijn afgestemd zullen de stad op slot zetten en daarmee serieuze problemen geven voor bewoners, bedrijven en de bouwprojecten zelf. Sels: “Het doel is om die stromen zoveel mogelijk te beperken en waar toch nodig ze op een effectieve manier uit te laten voeren. De gemeente stimuleert daarbij de inzet van bouwhubs, via projecten waarbij we overheden en bouwers bij elkaar brengen om bouwlogistiek van de grond te krijgen en door het implementeren van beleid. Daarbij bouwen we voort op de resultaten uit de projecten van TKI Dinalog.”
Een eerste grove berekening op basis van een lijst van 21 grote bouwprojecten in Eindhoven laat zien dat er mogelijk circa 3 miljoen kilometer aan bouwtransport kan worden bespaard in aanvoer en levering naar bouwplaatsen. Om dit potentieel te behalen, is het van belang dat de gemeente met de betrokken bouwpartijen gezamenlijk optrekt om ervoor te zorgen dat men de vruchten plukt van efficiënte bouwlogistiek.
Meer weten over de toepassingen van slimme bouwlogistiek? Neem kosteloos deel aan het webinar ‘Slimme en duurzame bouwlogistiek levert gemeenten veel op‘