Binnenvaart Design Challenge
“Binnenvaartschippers zijn zich er echt van bewust dat ze moeten beginnen met de overstap richting zero-emissie vervoer, maar dat levert ze heel wat hoofdbrekens op”, ervaart Chris Beezemer, projectleider bij Topsector Logistiek. “Zomaar een nieuw elektrisch schip kopen is meestal geen optie, dus zoeken ze in eerste instantie een hybride oplossing om toe te voegen aan hun traditionele motor. Maar hoe pak je dat aan? Is daar ruimte voor aan boord? En hoe zit het met de kosten? Om daar duidelijkheid over te krijgen, startte Topsector Logistiek een zogenaamde Binnenvaart Design Challenge, waarbij een aantal scheepseigenaren en leveranciers van hybride oplossingen wordt begeleid om verschillende opties in kaart te brengen. Er is daarbij aandacht voor bestaande binnenvaartoplossingen en vrachtwagentechniek.”
Kostenefficiënt verduurzamen
Rebel begeleidt de schippers namens Topsector Logistiek, samen met HCNP. “Een paar jaar geleden heb ik voor de provincie Zuid-Holland alle vaarprofielen van binnenvaartschepen op de provinciale vaarwegen in kaart gebracht”, vertelt Wouter van der Geest, consultant bij Rebel. “Daaruit bleek dat deze relatief kleine schepen qua motorvermogen genoeg hebben aan de equivalent van een vrachtwagenmotor. Dat zette me aan het denken: als we de zero-emissietechniek van vrachtwagens naar de scheepsvaartsector konden halen, zouden deze schepen waarschijnlijk heel kostenefficiënt kunnen verduurzamen. Topsector Logistiek geeft daar nu een vervolg aan, door dat landelijk te onderzoeken bij vergelijkbare schepen. Dan hebben we het over de helft van het totale aantal binnenvaartschepen in Nederland.”
Ruimte aan boord
“We zijn op zoek gegaan naar geïnteresseerde techniekleveranciers en scheepseigenaren en die hebben we bij elkaar gebracht. Er doen nu zes schepen mee. Het is leuk om het enthousiasme van de deelnemers te ervaren. Dat betekent dat het niet zomaar een wild idee was. Ze geloven er echt in.”
“In eerste instantie bepaalden we samen met de toeleveranciers en de eigenaar van het schip het vaarprofiel en keken we welke ruimte beschikbaar is. Op basis daarvan wordt de hybride batterij elektrische voortstuwingslijn ontworpen.”
“Toen we dit project startten, dachten we dat de ruimte aan boord de belangrijkste technische uitdaging zou zijn. De vraag was of er in de machinekamer voldoende plek was om een elektromotor bij te plaatsen tussen de dieselmotor en de schroef. De andere vraag was of er aan boord een afgescheiden ruimte was waar je een batterijkamer van kan maken. De batterijen moeten namelijk in een afzonderlijke ruimte worden opgesteld. Bij vijf van de zes schepen bleek de ruimte best mee te vallen en viel de uitdaging mee. Voor het ene schip waarbij dat niet het geval bleek, moeten we op zoek naar een oplossing; waarschijnlijk door een deel van de laadruimte af te schermen.”
Business case
“Uiteindelijk toets ik ook de business case; wat kosten de verschillende alternatieven en wat levert het op? Wat is de terugverdientijd? Hoe krijgen we dit rendabel? Bij het schip dat moet inleveren op laadruimte moet dan bijvoorbeeld ook duidelijk worden of het verlies aan laadcapaciteit opweegt tegen de afgenomen brandstofkosten.”
“Daarnaast kijken we of er obstakels zijn op het gebied van certificering en breng ik de energielogistiek, walvoorzieningen en infrastructurele behoeften van de schepen in kaart. Op basis van het vaarprofiel en het vaartraject weten we hoeveel energie een schip nodig heeft op een route en of er tussentijds moet worden geladen. Vervolgens kijken we waar de laad-, los- en overnachtingsplekken zijn; wat is daar beschikbaar aan energievoorzieningen? En hoeveel capaciteit is nodig om binnen de stilstand- en rusttijden van het schip de batterijen weer op te laden?
Als al die aspecten per schip helemaal helder zijn, is het project geslaagd. Het is vervolgens aan de schipper om te besluiten of hij echt de overstap wil maken naar hybride varen.”
Stappenplan richting hybride varen
Chris vult aan: “Met alle informatie uit dit onderzoek willen we als Topsector Logistiek een stappenplan opzetten dat schippers helpt bij de overgang naar hybride voortstuwing. Het is dan ook duidelijk of de onderzochte hybride oplossingen in de toekomst kunnen worden opgeschaald naar volledig zero-emissie. Bovendien ligt er straks voor zes verschillende schepen een helder overzicht van de kosten en certificering van de hybridisering. We hopen dat er op die manier altijd wel een schip is dat enigszins vergelijkbaar is, waardoor schippers makkelijker een afweging kunnen maken om ook hybride te gaan varen.”
Meer weten?
Wil je meer weten over dit project? Neem dan contact op met Chris Beezemer, via Chris.Beezemer@TopsectorLogistiek.nl.