- Nederland voldoet met een inzamelpercentage van minder dan 50% niet aan de Europese normen voor e-waste; er komt te weinig Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur (AEEA) terug van consumenten en bedrijven.
- Naast een betere inzameling en verwerking van e-waste, is het reduceren van gebruik door beperken consumptie en het verlengen van de productlevensduur, hergebruik en reparatie belangrijk voor een circulaire economie bij elektrische apparaten.
- De economische waarde van de Nederlandse logistieke inzamelmarkt wordt geschat op zo’n 900 tot 1.000 mln. euro op jaarbasis in 2025 en groeit in de jaren erna verder ook door de groeiende stroom zonnepanelen die retour gaat komen.
- Logistiek dienstverleners hebben kansen om bij te dragen aan het verbeteren en vernieuwen van inzamelnetwerken, de efficiënte verwerking van e-waste en ook de lokale reparatie- en retourconcepten in stedelijke gebieden.
- Er is een noodzaak voor een andere benadering, namelijk van concurreren naar samenwerken, tussen de partijen die betrokken zijn bij de inzameling en verwerking in stedelijke gebieden. Die samenwerking vergt ook ruimte voor circulaire activiteiten bij steden.
Nederlandse consumenten kochten in 2022 zo’n 48 kilogram aan elektronica per inwoner. Het verminderen van de consumptie en het herwinnen van de materialen uit elektronische apparatuur is van groot belang. De inzameling en verwerking van Afgedankte Elektrische en Elektronische Apparatuur (AEEA) loopt echter achter bij de gestelde doelen. Met een inzamelpercentage van 49%, wordt de wettelijke norm van 65% in Nederland niet gehaald.
Onderzoek Metabolic
De Topsector Logistiek en CoE City Net Zero van de Hogeschool van Amsterdam hebben Metabolic daarom gevraagd om een analyse te maken van de huidige e-waste stromen en verwerkingsmethoden, regelgeving en stakeholders over de gehele keten in de Metropoolregio Amsterdam.
Voor een betere inzameling zijn nodig:
- Betere regulering en/of branche-afspraken.
- Het stimuleren van gespecialiseerde inzamelstructuren voor specifieke productcategorieën.
- Het ontwikkelen en opschalen van nieuwe inzamelmethodieken door logistieke bedrijven.
- Het betrekken van consumenten bij de inzameling door aankoop en inlevering te koppelen, het bieden van financiële stimulansen, bewustwording, inzameling via producenten en verbetering van het inlevergemak via alternatieve kanalen.
- Instrumenten voor gedragsverandering bij consumenten.
Kansen voor de afvallogistieke sector
De deelmarkt afvalstoffentransport van Transport en Logistiek Nederland heeft 400 inzamel- en transportbedrijven. Zij zijn de noodzakelijke tussenschakel tussen partijen met reststoffen en partijen met grondstofbehoeften. De bedrijven hebben kansen bij het organiseren van inzamelnetwerken, efficiënte verwerking van e-waste en lokale reparatie- en retourconcepten. De economische waarde van de inzamelmarkt is 900 tot 1.000 mln. euro op jaarbasis; 100 mln. euro voor grotere apparaten, 800 tot 900 mln. euro voor kleinere huishoudelijke apparaten en IT-middelen in vooral de fijnmazige inzameling en sortering.
Het gaat om 1,6 mln. grote apparaten en 130 mln. kleinere huishoudelijke apparaten en IT-middelen per jaar die retour komen uit de consumenten en zakelijke markt. Daarnaast zijn er kansen voor de groeiende stroom zonnepanelen.
Samenwerken is nodig
Samenwerken tussen de publieke en private partijen bij inzameling en verwerking is nodig. Die samenwerking kan zich richten op de harde aspecten van de logistiek; inzamelsystemen en techniek, schone voertuigen, containerisatie en het netwerk van lokale reparatie- en retourpunten. De samenwerking gaat ook over het delen van data over de te verwachten e-waste stromen en de juiste verwerking ervan.
Vervolg
In de komende maanden gaan Metabolic en de Hogeschool van Amsterdam verder onderzoek doen met de betrokken bedrijven, organisaties en publieke partijen. Het beoogde eindresultaat is een uitwerking van verscheidene logistieke scenario’s. Op basis hiervan kunnen vervolgstappen worden genomen, zoals het testen van een scenario met een pilot of living lab in de praktijk, of het verder uitwerken van logistieke bewegingen, de ruimtelijke impact en de business case van de scenario’s via een outlook-rapportage.
Dit onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door het CoE City Net Zero van de Hogeschool van Amsterdam en de Topsector Logistiek.